ฟลายอิงดัตช์แมน

The Flying Dutchman ภาพเขียนโดย Albert Pinkham Ryder

ภาพแสดงการเกิดภาพลวงตาของเรือสองลำ

ฟลายอิงดัตช์แมน (อังกฤษ: Flying Dutchman; ดัตช์: De Vliegende Hollander) เป็นเรื่องเล่าขานในหมู่ชาวประมงในยุคกลาง ว่าเป็นเรือผีสิงที่ต้องคำสาปให้เดินทางในมหาสมุทรชั่วกัลปาวสาน ไม่สามารถเดินทางกลับบ้านได้ มักถูกพบเห็นในคืนที่มีหมอกหนาทึบ บางครั้งพบเห็นเป็นแสงประหลาดในเวลากลางคืน ว่ากันว่าเป็นแสงที่ลูกเรือลำนั้นส่งสัญญาณกับผู้พบเห็น เพื่อฝากข้อความถึงแผ่นดินใหญ่หรือคนรู้จัก

ฟลายอิงดัตช์แมนได้รับการบันทึกเป็นเอกสารมาตั้งแต่คริสต์สตวรรษที่ 17 และมีรายงานการพบเห็นเป็นครั้งคราวมาจนถึงคริสต์สตวรรษที่ 20 ครั้งหนึ่งที่ได้รับการบันทึก เป็นการพบเห็นโดยสมเด็จพระเจ้าจอร์จที่ 5 แห่งสหราชอาณาจักร เมื่อ ค.ศ. 1880 ขณะทรงดำรงพระยศเป็นเจ้าชายจอร์จแห่งเวลส์ ขณะนั้นทรงประจำการอยู่บนเรือรบ Bacchante นอกชายฝั่งออสเตรเลีย ระหว่างซิดนีย์ กับเมลเบิร์น และจอมพลเรือคาร์ล เดอนิทซ์ แห่งกองทัพเรือเยอรมันได้บันทึกว่าฟลายอิงดัตช์แมนแล่นผ่านเรือของตนไปเมื่อปี ค.ศ. 1942

เรื่องเล่าของฟลายอิงดัตช์แมนนั้นมีมากมาย แต่เรื่องที่รู้จักกันดีที่สุด คือ กัปตันชาวดัตช์ ชื่อ ฟาน เดอร์ เดกเคน พยายามเดินเรือไปอัมสเตอร์ดัม แต่ระหว่างทางกลับพบสภาพอากาศที่เลวร้ายในแหลมกูดโฮป ประเทศแอฟริกาใต้ เขาพยายามนำเรือผ่าพายุทั้งที่หลายฝ่ายคัดค้านจนเรือชนโขดหินจนเรือใกล้ล่ม แต่กัปตันยังคงดื้อดึงพร้อมพ่นคำหยาบต่อสวรรค์ และนั้นเองทำให้เขาต้องคำสาปคือเขาจะต้องเดินเรือไปทั่วมหาสมุทรชั่วนิรันดร์พร้อมกับลูกเรือผีของเขา และเรือของเขาจะนำมาซึ่งหายนะแก่ผู้พบเห็น

นักวิทยาศาสตร์ในอดีตให้คำอธิบายปรากฏการณ์ฟลายอิงดัตช์แมน ว่าเป็นปรากฏการณ์ทางแสงที่เกิดขึ้นตามธรรมชาติ เป็นมิราจหรือฟาตา มอร์กานา ที่เกิดจากการหักเห (refraction) และการสะท้อน (reflection) ที่พบเห็นในทะเล

เรื่องฟลายอิงดัตช์แมนถูกนำไปดัดแปลงเป็นบทละคร และนวนิยายหลายเรื่องในคริสต์ศตวรรษที่ 19 และถูกนำไปสร้างเป็นอุปรากร โดยริชาร์ด วากเนอร์ในปี ค.ศ. 1843 และปรากฏในวัฒนธรรมสมัยนิยมเป็นจำนวนมาก รวมทั้งเป็นชื่อเรือโจรสลัดลำหนึ่งในภาพยนตร์ชุด Pirates of the Caribbean ของดิสนีย์

แหล่งข้อมูลอื่น

• On the history and sightings of the Flying Dutchman
• Mainly about Wagner's possible sources เก็บถาวร 2007-09-27 ที่ เวย์แบ็กแมชชีน
• Source of the legend of the Flying Dutchman
• Melodramatic Possessions: The Flying Dutchman, South Africa and the Imperial Stage ca. 1830
• The Phantom Ship by Marryat at Project Gutenberg