พิภพวานร

พิภพวานร
	โลโก้แฟรนไชส์อย่างเป็นทางการ
สร้างโดย	ปีแยร์ บูล
งานต้นฉบับ	พิภพวานร (1963)
เจ้าของ	ทเวนตีท์เซนจูรีสตูดิโอส์
ปี	ค.ศ. 1968–ปัจจุบัน
สื่อสิ่งพิมพ์
หนังสือ	รายชื่อหนังสือ
นวนิยาย	พิภพวานร (1963)
การ์ตูน	รายชื่อการ์ตูน
ภาพยนตร์และโทรทัศน์
ภาพยนตร์	ภาพยนตร์ชุดดั้งเดิม บุกพิภพมนุษย์วานร (1968); ผจญภัยพิภพวานร (1970); หนีนรกพิภพวานร (1971); มนุษย์วานรตลุยพิภพ (1972); สงครามพิภพวานร (1973); สร้างใหม่ พิภพวานร (2001); ภาพยนตร์ชุดรีบูต กำเนิดพิภพวานร (2011); รุ่งอรุณแห่งอาณาจักรพิภพวานร (2014); มหาสงครามพิภพวานร (2017); อาณาจักรแห่งพิภพวานร (2024);
ละครโทรทัศน์	พิภพวานร (1974)
แอนิเมชันซีรีส์	รีเทิร์นทูแพลเน็ตออฟดิเอปส์ (1975–1976)
เกม
วิดีโอเกม	พิภพวานร (2001); รีเวนจ์ออฟดิเอปส์ (2003); แพลเน็ตออฟดิเอปส์: ลาสต์ฟรอนเทียร์ (2017); ไครซิสออนเดอะแพลเน็ตออฟดิเอปส์วีอาร์ (2018);
เบ็ดเตล็ด
ตัวละคร	รายชื่อตัวละคร

พิภพวานร (อังกฤษ: Planet of the Apes) เป็นสื่อแฟรนไชส์อเมริกาแนวบันเทิงคดีวิทยาศาสตร์ ประกอบด้วยภาพยนตร์, หนังสือ, ละครชุดทางโทรทัศน์, การ์ตูนและสื่ออื่น ๆ เกี่ยวกับโลกที่มนุษย์และลิงฉลาดปะทะกันเพื่อควบคุมโลก แฟรนไชส์สร้างจากนวนิยาย La Planète des singes เมื่อ ค.ศ. 1963 ของ ปีแยร์ บูล นักเขียนชาวฝรั่งเศส ได้รับการแปลภาษาอังกฤษในชื่อ Planet of the Apes หรือ Monkey Planet และแปลเป็นภาษาไทยในชื่อ พิภพวานร ต่อมาได้รับการดัดแปลงเป็นภาพยนตร์ฉายเมื่อ ค.ศ. 1968 ในชื่อ บุกพิภพมนุษย์วานร ซึ่งประสบความสำเร็จทั้งด้านรายได้และคำวิจารณ์ จึงมีการสร้างภาคต่อและผลงานอื่น ๆ ที่เกี่ยวข้องตามมา อาเธอร์ พี. เจคอบส์ อำนวยการสร้างภาพยนตร์ห้าเรื่องแรกผ่านเอพีเจเอซีโปรดันชันส์และจัดจำหน่ายโดย ทเวนตีท์เซนจูรีฟอกซ์ หลังเขาเสียชีวิตใน ค.ศ. 1973 ฟอกซ์กลายเป็นผู้ควบคุมแฟรนไชส์

ภาพยนตร์ภาคต่อสี่เรื่อง ฉายตั้งแต่ ค.ศ. 1970 ถึง 1973 ได้แก่ ผจญภัยพิภพวานร, หนีนรกพิภพวานร, มนุษย์วานรตลุยพิภพ และ สงครามพิภพวานร ภาพยนตร์เหล่านี้ไม่ได้รับการตอบรับจากนักวิจารณ์ได้ดีเท่าภาพยนตร์ต้นฉบับ แต่ก็ประสบความสำเร็จในบ็อกซ์ออฟฟิศ ต่อมาจึงมีการออกอากาศละครชุดทางโทรทัศน์ใน ค.ศ. 1974 และแอนิเมชันชุดใน ค.ศ. 1975 แผนการสร้างภาพยนตร์ใหม่ติดอยู่ในการพัฒนามากกว่า 10 ปี จนกระทั่ง พิภพวานร ของ ทิม เบอร์ตัน ฉายเมื่อ ค.ศ. 2001 ภาพยนตร์ชุดรีบูตเริ่มต้นใน ค.ศ. 2011 ด้วย กำเนิดพิภพวานร ตามมาด้วย รุ่งอรุณแห่งอาณาจักรพิภพวานร ใน ค.ศ. 2014 และ มหาสงครามพิภพวานร ค.ศ. 2017 หลังดิสนีย์ได้ทรัพย์สินด้านความบันเทิงของ ทเวนตีเฟิสต์เซนจูรีฟอกซ์ ซึ่งรวมถึง ทเวนตีท์เซนจูรีฟอกซ์ เมื่อ ค.ศ. 2019 ดิสนีย์ประกาศจะสร้างภาคต่อจากภาพยนตร์ชุดรีบูตเมื่อ ค.ศ. 2011 ด้วย อาณาจักรแห่งพิภพวานร ฉายใน ค.ศ. 2024 นอกจากนี้ยังสื่อไทอินได้แก่ หนังสือ, การ์ตูน, วิดีโอเกมและของเล่น

พิภพวานร เป็นภาพยนตร์ชุดแนวบันเทิงคดีวิทยาศาสตร์ที่มีอายุยาวนานที่สุดในประวัติศาสตร์และทำเงินมากกว่า 2 พันล้านดอลลาร์สหรัฐทั่วโลก จากทุนสร้างรวมกัน 567.5 ล้านดอลลาร์สหรัฐ^[1] ภาพยนตร์ชุดได้รับความสนใจเป็นพิเศษจากนักวิจารณ์ภาพยนตร์ในเรื่องการปฏิบัติต่อปัญหาทางเชื้อชาติ นักวิเคราะห์ภาพยนตร์และวัฒนธรรมยังได้สำรวจแก่นเรื่องสงครามเย็นและสิทธิสัตว์ด้วย ภาพยนตร์ชุดมีอิทธิพลต่อภาพยนตร์, สื่อและศิลปะในเวลาต่อมา ตลอดจนวัฒนธรรมประชานิยมและวาทกรรมทางการเมือง

รายชื่อภาพยนตร์

ภาพยนตร์	วันฉายในสหรัฐ	ผู้กำกับ	ผู้เขียนบท	เนื้อเรื่องโดย	ผู้อำนวยการสร้าง
ภาพยนตร์ชุดดั้งเดิม
บุกพิภพมนุษย์วานร	000000001968-04-03-00003 เมษายน 1968	แฟรงคลิน เจ. ชาฟฟ์เนอร์	ไมเคิล วิลสันและร็อด เซอร์ลิง		อาเธอร์ พี. เจคอบส์
ผจญภัยพิภพวานร	000000001970-05-27-000027 พฤษภาคม 1970	เท็ด โพสต์	พอล เดห์น	พอล เดห์นและมอร์ต อับราฮัมส์
หนีนรกพิภพวานร	000000001971-05-21-000021 พฤษภาคม 1971	ดอน เทย์เลอร์	พอล เดห์น
มนุษย์วานรตลุยพิภพ	000000001972-06-29-000029 มิถุนายน 1972	เจ. ลี ทอมป์สัน	พอล เดห์น
สงครามพิภพวานร	000000001973-06-15-000015 มิถุนายน 1973	เจ. ลี ทอมป์สัน	จอห์น วิลเลียม คอร์ริงตันและจอยซ์ ฮูเปอร์ คอร์ริงตัน	พอล เดห์น
ภาพยนตร์สร้างใหม่
พิภพวานร	000000002001-07-27-000027 กรกฎาคม 2001	ทิม เบอร์ตัน	วิลเลียม บรอยล์ส จูเนียร์, ลอว์เรนซ์ คอนเนอร์และมาร์ค โรเซนธาล		ริชาร์ด ดี. ซานัก
ภาพยนตร์ชุดรีบูต
กำเนิดพิภพวานร	000000002011-08-05-00005 สิงหาคม 2011	รูเพิร์ต ไวแอตต์	ริก จาฟฟาและอแมนดา ซิลเวอร์		ปีเตอร์ เชอร์นิน, ดีแลน คลาร์ก, ริก จาฟฟาและอแมนดา ซิลเวอร์
รุ่งอรุณแห่งอาณาจักรพิภพวานร	000000002014-07-11-000011 กรกฎาคม 2014	แมตต์ รีฟส์	มาร์ค บอมแบค, ริก จาฟฟาและอแมนดา ซิลเวอร์
มหาสงครามพิภพวานร	000000002017-07-14-000014 กรกฎาคม 2017	แมตต์ รีฟส์	มาร์ค บอมแบคและแมตต์ รีฟส์
อาณาจักรแห่งพิภพวานร	000000002024-05-10-000010 พฤษภาคม 2024	เวส บอล	จอช ฟรีดแมน		เวส บอล, โจ ฮาร์ทวิค จูเนียร์, ริก จาฟฟา, อแมนดา ซิลเวอร์และเจสัน ที. รีด