ปริศนา

ปริศนา (อังกฤษ: puzzle) คือปัญหาสำหรับท้าทายความเฉลียวฉลาด (ingenuity) ของมนุษย์ ปริศนามักจะถูกออกแบบมาเพื่อความบันเทิง แต่บางครั้งก็กลายเป็นปัญหาทางตรรกศาสตร์หรือคณิตศาสตร์อย่างจริงจัง สำหรับกรณีหลัง ผลสำเร็จของปริศนาอาจมีความสำคัญในการพิสูจน์และการวิจัยทางด้านคณิตศาสตร์

การหาผลสำเร็จของปริศนาบางอย่างอาจต้องใช้แบบแผน (pattern) และขั้นตอนที่เฉพาะเจาะจง บุคคลที่มีความสามารถในการเรียนรู้ได้เร็ว อาจสามารถไขปัญหาได้ดีกว่าบุคคลอื่น ปริศนาซึ่งมีพื้นฐานอยู่บนการเสาะหาและการค้นพบแนวทางในการแก้ปัญหา อาจแก้ได้รวดเร็วกว่าด้วยทักษะการอนุมานที่ดี

ที่มาของคำ

ในพจนานุกรมภาษาอังกฤษ ฉบับออกซฟอร์ด ค.ศ. 1989 ได้ระบุไว้ว่า คำว่าปริศนาในภาษาอังกฤษ "puzzle" เริ่มมีใช้ตั้งแต่ปลายคริสต์ศตวรรษที่ 16 หมายถึงทำให้ยุ่งยากหรือทำให้ซับซ้อน ซึ่งอ้างอิงจากหนังสือ The Voyage of Robert Dudley...to the West Indies, 1594-95, narrated by Capt. Wyatt, by himself, and by Abram Kendall, master. (ตีพิมพ์ประมาณ ค.ศ. 1595) ในการวิจัยระบุว่าคำนี้เคยเป็นคำกริยามาก่อน แล้วจึงถ่ายทอดมาเป็นคำนามจนถึงปัจจุบัน

ส่วนคำว่า "ปริศนา" ในภาษาไทย พจนานุกรมฉบับราชบัณฑิตยสถานได้ให้ความหมายว่า สิ่งหรือถ้อยคำที่ผูกขึ้นเป็นเงื่อนงำเพื่อให้แก้ให้ทาย และมีที่มาจากคำในภาษาสันสกฤต "प्रश्न" ปฺรศฺน