พอลินีเชีย
พอลินีเชีย (อังกฤษ: Polynesia)[a][b] คืออนุภูมิภาคของโอเชียเนีย ประกอบด้วยเกาะมากกว่า 1,000 เกาะ กระจายทั่วมหาสมุทรแปซิฟิกตอนกลางถึงตอนใต้ ชนพื้นเมืองที่อาศัยอยู่ในหมู่เกาะพอลินีเชียมีชื่อเรียกว่าชาวพอลินีเชีย ทั้งหมดมีความคล้ายกันหลายอย่าง เช่น ภาษา, วัฒนธรรม และความเชื่อพื้นเมือง[1] ในช่วงหลายศตวรรษที่ผ่านมา พวกเขามีประเพณีการเดินเรือที่คล่องแคล่วและการใช้ดาวนำทางในเวลากลางคืน[2][3] ประเทศที่ใหญ่ที่สุดในพอลินีเชียคือนิวซีแลนด์
ศัพท์ Polynésie ใช้ครั้งแรกใน ค.ศ. 1756 โดยชาร์ล เดอ บรอส นักเขียนชาวฝรั่งเศส ที่เดิมใช้เรียกเกาะในมหาสมุทรแปซิฟิกทั้งหมด ต่อมาใน ค.ศ. 1831 Jules Dumont d'Urville เสนอตำนิยามที่แคบกว่าเดิมในช่วงบรรยายที่ Geographical Society of Paris ตามธรรมเนียม เกาะที่ตั้งอยู่ในแปซิฟิกตอนใต้มักเรียกเป็น หมู่เกาะแปซิฟิกใต้[4] และผู้ที่อาศัยอยู่ในบริเวณนี้ถูกเรียกเป็นชาวเกาะทะเลใต้ (South Sea Islanders) หมู่เกาะฮาวายมักถูกจัดเป็นส่วนหนึ่งของหมู่เกาะแปซิฟิกใต้ เนื่องจากความใกล้ชิดกับหมู่เกาะแปซิฟิกตอนใต้ ถึงแม้ว่าที่จริงเกาะนี้ตั้งอยู่ในแปซิฟิกตอนเหนือก็ตาม ส่วนอีกคำหนึ่งคือ "สามเหลี่ยมพอลินีเชีย" (รูปทรงที่สร้างขึ้นตามแผนผังของหมู่เกาะในมหาสมุทรแปซิฟิก) มีไว้เพื่อหลีกเลี่ยงความไม่สอดคล้องกัน โดยรวมหมู่เกาะฮาวายที่ตั้งอยู่ทางเหนือของจุดยอดของ "สามเหลี่ยม" นั้น
ภูมิศาสตร์
[แก้]ธรณีวิทยา
[แก้]
พอลินีเชียมีลักษณะเป็นพื้นที่เล็ก ๆ แผ่กระจายไปทั่วส่วนใหญ่ของมหาสมุทรแปซิฟิกตอนกลางถึงล่าง ประกอบด้วยส่วนพื้นดินประมาณ 300,000 ถึง 310,000 ตารางกิโลเมตร (117,000 ถึง 118,000 ตารางไมล์) ซึ่งในจำนวนนี้ มากกว่า 270,000 ตารางกิโลเมตร (103,000 ตารางไมล์) อยู่ในนิวซีแลนด์
เกาะและกลุ่มเกาะส่วนใหญ่ของพอลินีเชีย (รวมหมู่เกาะฮาวายและหมู่เกาะซามัว) เป็นเกาะภูเขาไฟที่เกิดจากจุดร้อน (ภูเขาไฟ) ส่วนพื้นดินส่วนอื่นในพอลินีเชีย (นิวซีแลนด์, เกาะนอร์ฟอล์ก และอูเวอา ซึ่งอยู่ใกล้นิวแคลิโดเนีย) เป็นส่วนที่โผล่จากทวีปซีแลนเดียที่จมน้ำเสียส่วนใหญ่[5]
เชื่อกันว่าพื้นที่ซีแลนเดียส่วนใหญ่จมลงใต้ระดับน้ำทะเลเมื่อ 23 ล้านปีก่อน และเพิ่งโผล่ขึ้นมาใหม่บางส่วนเนื่องจากการเปลี่ยนแปลงในการเคลื่อนตัวของแผ่นแปซิฟิกกับแผ่นอินโด-ออสเตรเลีย[6] ในอดีต แผ่นแปซิฟิกเคลื่อนที่ลงไปใต้แผ่นออสเตรเลีย แต่หลังการเปลี่ยนแปลงนั้น จึงก่อให้เกิดพื้นทวีปที่ปัจจุบันคือนิวซีแลนด์
ไหล่ทวีปซีแลนเดียมีพื้นที่รวมประมาณ 3,600,000 ตารางกิโลเมตร (1,400,000 ตารางไมล์) หินที่เก่าแก่ที่สุดในพอลินีเชียเชื่อว่ามีอายุประมาณ 510 ล้านปีก่อน
กลุ่มเกาะ
[แก้]รายการหมู่เกาะและกลุ่มเกาะข้างล่างนี้อาจเป็นรัฐเอกราชหรือดินแดนของอดีตเจ้าอาณานิคม ซึ่งมีวัฒนธรรมพอลินีเชีนพื้นเมืองหรือมีหลักฐานทางโบราณคดีว่ามีการตั้งถิ่นฐานของชาวพอลินีเชียในอดีต[7] หมู่เกาะบางส่วนที่มีต้นกำเนิดจากชาวพอลินีเชียอยู่นอกสามเหลี่ยมทั้วไปที่ถือเป็นจุดแบ่งภูมิภาค
พื้นที่ส่วนกลาง
[แก้]| ประเทศหรือดินแดน | หมายเหตุ |
|---|---|
 อเมริกันซามัว
|
ดินแดนไม่มีการจัดระเบียบของสหรัฐ; ปกครองตนเองภายใต้การดูแลของ Office of Insular Affairs |
 หมู่เกาะคุก
|
รัฐที่เกี่ยวข้องกับนิวซีแลนด์ |
 เกาะอีสเตอร์
|
จังหวัดและดินแดนพิเศษของชิลี |
 เฟรนช์พอลินีเชีย
|
ดินแดนโพ้นทะเลของฝรั่งเศส |
 รัฐฮาวาย
|
รัฐของสหรัฐ |
 นิวซีแลนด์
|
รัฐเอกราช |
 นีวเว
|
รัฐที่เกี่ยวข้องกับนิวซีแลนด์ |
 เกาะนอร์ฟอล์ก
|
ดินแดนภายนอกของออสเตรเลีย |
 หมู่เกาะพิตแคร์น
|
ดินแดนโพ้นทะเลของอังกฤษ |
 โรตูมา
|
ดินแดนพึ่งพาของฟิจิ |
 ซามัว
|
รัฐเอกราช |
 โตเกเลา
|
ดินแดนที่ไม่ปกครองตนเองของนิวซีแลนด์ |
 ตองงา
|
รัฐเอกราช |
 ตูวาลู
|
รัฐเอกราช |
 วอลิสและฟูตูนา
|
อาณานิคมโพ้นทะเลของฝรั่งเศส |
หมู่เกาะไลน์กับหมู่เกาะฟีนิกซ์ (ส่วนใหญ่อยู่ในพื้นที่ของคิริบาส) ไม่มีพลเมืองอาศํยถาวรก่อนการล่าอาณานิคมของชาวยุโรป แต่มักจัดเป็นส่วนหนึ่งของสามเหลี่ยมพอลินีเชีย
ชาวพอลินีเชียเคยอาศัยอยู่ในหมู่เกาะออคแลนด์, หมู่เกาะเคอร์แมเด็ก และเกาะนอร์ฟอล์ก แต่ตอนที่นักสำรวจชาวยุโรปมาถึง ก็ไม่มีใครอาศัยอยู่บนเกาะเหล่านี้แล้ว
ในกรณีที่น้อยมาก หมู่เกาะที่อยู่ไกลจากเกาะอีสเตอร์ เช่น เกาะกลีแปร์ตอน, หมู่เกาะกาลาปาโกส และหมู่เกาะฮวน เฟร์นันเดซ ถูกจัดให้อยู่ในพอลินีเชียด้วย[8][9][10] เกาะเหล่านี้บางส่วนยังไม่มีผู้อยู่อาศัยถาวร แต่เชื่อว่าไม่มีการติดต่อกับชาวพอลินีเชียหรือชนพื้นเมืองในทวีปอเมริกา
หมายเหตุ
[แก้]อ้างอิง
[แก้]- ↑ Hiroa, Te Rangi (Sir Peter Henry Buck) (1964). Vikings of the Sunrise. NZ Electronic Text Centre, Victoria University, NZ Licence CC BY-SA 3.0 (reprint ed.). Whitcombe and Tombs Ltd. p. 67. สืบค้นเมื่อ 2 March 2010.
- ↑ Holmes, Lowell Don (1 June 1955). "Island Migrations (1): The Polynesian Navigators Followed a Unique Plan". XXV(11) Pacific Islands Monthly. สืบค้นเมื่อ 1 October 2021.
- ↑ Holmes, Lowell Don (1 August 1955). "Island Migrations (2): Birds and Sea Currents Aided Canoe Navigators". XXVI(1) Pacific Islands Monthly. สืบค้นเมื่อ 1 October 2021.
- ↑ Russell, Michael (1849). Polynesia: A History of the South Sea Islands, including New Zealand.
- ↑ Mortimer, Nick; Campbell, Hamish J. (2017). "Zealandia: Earth's Hidden Continent". GSA Today. 27: 27–35. doi:10.1130/GSATG321A.1. เก็บจากแหล่งเดิมเมื่อ 17 กุมภาพันธ์ 2017.
- ↑ "The sinking of Moa's Ark". New Zealand Herald. 28 September 2007. สืบค้นเมื่อ 24 June 2022.
- ↑ เกาะที่ไม่มีผุ้อยู่อาศัยตอนพบครั้งแรก แต่มีหลักฐานทางโบราณคดีของชาวพอลินีเชีย ได้แก่ เกาะนอร์ฟอล์ก, หมู่เกาะพิตแคร์น, หมู่เกาะเคอร์แมเด็กของนิวซีแลนด์ และหมู่เกาะขนาดเล็กใกล้ฮาวาย
- ↑ Stanley, David (1979). South Pacific Handbook. Moon Publications. p. 43. ISBN 9780918373298. สืบค้นเมื่อ 1 February 2022.
- ↑ Moncrieff, Robert Hope (1907). The World of To-day A Survey of the Lands and Peoples of the Globe as Seen in Travel and Commerce: Volume 4. Oxford University. p. 222. สืบค้นเมื่อ 28 March 2022.
- ↑ Udvardy, Miklos D.F. "A Classification of the Biogeographical Provinces of the World" (PDF). UNESCO. คลังข้อมูลเก่าเก็บจากแหล่งเดิม (PDF)เมื่อ 2022-05-04. สืบค้นเมื่อ 7 March 2022.
อ่านเพิ่ม
[แก้]- Ellis, William (1829). Polynesian Researches, During a Residence of Nearly Six Years in the South Sea Islands, Volume 1. Fisher, Son & Jackson.
- Ellis, William (1829). Polynesian Researches, During a Residence of Nearly Six Years in the South Sea Islands, Volume 2. Fisher, Son & Jackson.
- Ellis, William (1832). Polynesian Researches, During a Residence of Nearly Six Years in the South Sea Islands, Volume 3 (Second ed.). Fisher, Son & Jackson.
- Gatty, Harold (1999). Finding Your Ways Without Map or Compass. Dover Publications. ISBN 978-0-486-40613-8.
แหล่งข้อมูลอื่น
[แก้]
| รัฐเอกราช |
|  | |||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
ดินแดนในภาวะพึ่งพิง และดินแดนอื่น ๆ |
| ||||||||||
1บางกรณีนับรวมหมู่เกาะโมลุกกะด้วย | |||||||||||
| นานาชาติ | |
|---|---|
| ประจำชาติ | |
| อื่น ๆ | |
 | บทความเกี่ยวกับภูมิศาสตร์นี้ยังเป็นโครง คุณสามารถช่วยวิกิพีเดียได้โดยการเพิ่มเติมข้อมูล |