พระธรรมปัญญาจารย์ (สุพจน์ ปภสฺสโร)

พระธรรมปัญญาจารย์ (สุพจน์ ปภสฺสโร)
ส่วนบุคคล
เกิด	27 พฤศจิกายน พ.ศ. 2462 (93 ปี 225 วัน ปี)
มรณภาพ	9 กรกฎาคม พ.ศ. 2556
นิกาย	ธรรมยุติกนิกาย
การศึกษา	เปรียญธรรม 3 ประโยค นักธรรมชั้นเอก
ตำแหน่งชั้นสูง
ที่อยู่	วัดราชผาติการาม วรวิหาร กรุงเทพมหานคร
อุปสมบท	2 มิถุนายน พ.ศ. 2483
พรรษา	73
ตำแหน่ง	อดีตเจ้าอาวาสวัดราชผาติการามวรวิหาร

พระธรรมปัญญาจารย์ (27 พฤศจิกายน 2462 - 9 กรกฎาคม 2556) เป็นพระราชาคณะเจ้าคณะรองฝ่ายธรรมยุติกนิกาย อดีตเจ้าอาวาสวัดราชผาติการามวรวิหาร

ประวัติ

ชาติภูมิ

พระธรรมปัญญาจารย์ มีนามเดิมว่า สุพจน์ ใช้สงวน เกิดเมื่อวันพฤหัสบดีที่ 27 พฤศจิกายน พ.ศ. 2462 ขึ้น 5 ค่ำ เดือน 1 ปีมะแม ที่บ้านอำเภอดุสิต จังหวัดพระนคร (ปัจจุบันคือ กรุงเทพมหานคร) บิดาชื่อนายฮี้ ใช้สงวน มารดาชื่อนางคร้าม ใช้สงวน

การศึกษาปฐมวัย

สำเร็จการศึกษาชั้นประถมบริบูรณ์ ป.3 (เทียบชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 1 ในปัจจุบัน) จากโรงเรียนกิ่งพงษ์วิทยามูล อำเภอดุสิต จังหวัดพระนคร

อุปสมบท

พระธรรมปัญญาจารย์ บรรพชาเมื่ออายุ 17 ปี โดยได้บวชหน้าไฟในงานปลงศพของโยมบิดา เมื่อ พ.ศ. 2479 ณ วัดส้มเกลี้ยง (ปัจจุบันคือวัดราชผาติการาม) อำเภอดุสิต จังหวัดพระนคร และอุปสมบทเมื่ออายุ 20 ปี เมื่อวันที่ 2 มิถุนายน พ.ศ. 2483 ณ วัดราชผาติการาม อำเภอดุสิต จังหวัดพระนคร โดยมีพระธรรมวโรดม (เซ่ง อุตฺตโม) อดีตเจ้าอาวาสวัดราชาธิวาสวิหาร เป็นพระอุปัชฌาย์ มีฉายาว่า "ปภสฺสโร" แปลว่า ผู้มีความรุ่งเรือง, ผู้มีความผ่องใส

ตำแหน่งและหน้าที่ทางคณะสงฆ์

• พ.ศ. 2480 - 2530 เป็นครูสอนพระปริยัติธรรม ประจำสำนักวัดราชผาติการาม
• พ.ศ. 2498 - 2536 เป็นผู้ช่วยเจ้าอาวาสพระอารามหลวง วัดราชผาติการาม
• พ.ศ. 2493 - 2502 เป็นกรรมการตรวจธรรมสนามหลวง/เลขานุการเจ้าคณะอำเภอ-เขตดุสิต (ธ)
• พ.ศ. 2503 - 2531 เป็นเลขานุการแม่กองธรรมสนามหลวง
• พ.ศ. 2505 เป็นผู้แทนแม่กองธรรมสนามหลวง นำข้อสอบไปเปิดสอบ ณ วัดนิโครธาราม รัฐคาดาห์ (ไทรบุรี) ประเทศสหพันธรัฐมาเลเซีย
• พ.ศ. 2527 - 2556 เป็นพระอุปัชฌาย์
• พ.ศ. 2532 - 2542 ดำรงตำแหน่ง รองแม่กองธรรมสนามหลวง
• พ.ศ. 2533 ดำรงตำแหน่ง คณะกรรมการบริหาร เถรสมาคมธรรมยุต
• พ.ศ. 2536 ดำรงตำแหน่ง รักษาการเจ้าอาวาสวัดราชผาติการาม วรวิหาร เขตดุสิต กรุงเทพมหานคร
• พ.ศ. 2537 ดำรงตำแหน่ง เจ้าอาวาสวัดราชผาติการาม วรวิหาร เขตดุสิต กรุงเทพมหานคร
• พ.ศ. 2542 เป็นกรรมการการศึกษาสงเคราะห์ ของมหาเถรสมาคม, เป็นประธานคณะแม่กองธรรมสนามหลวง นำข้อสอบนักธรรมและธรรมศึกษาไปเปิดสอบ ณ วัดไทยลอสแอนเจลิส นครลอสแอนเจลิส วัดป่าพวนเต้ รัฐแคลิฟอร์เนีย และไปร่วมงานผูกพัทธสีมาฝังลูกนิมิต ณ วัดวอชิงตันพุทธวนาราม มลรัฐวอชิงตัน ประเทศสหรัฐอเมริกา

สมณศักดิ์

• ได้รับแต่งตั้งเป็นพระครูปลัด
• 5 ธันวาคม พ.ศ. 2498 ได้รับพระราชทานสมณศักดิ์เป็นพระครูสัญญาบัตรที่ พระครูสุภัทรวิหารการ
• 5 ธันวาคม พ.ศ. 2505 ได้รับพระราชทานสมณศักดิ์เป็นพระราชาคณะชั้นสามัญที่ พระโสภณธรรมาภรณ์
• 5 ธันวาคม พ.ศ. 2516 ได้รับพระราชทานสมณศักดิ์เป็นพระราชาคณะชั้นราชที่ พระราชสารโมลี ศรีปริยัติกิจธุราทร ธรรมิกคณิสสร บวรสังฆาราม คามวาสี
• 5 ธันวาคม พ.ศ. 2522 ได้รับพระราชทานสมณศักดิ์เป็นพระราชาคณะชั้นเทพที่ พระเทพเมธากร สุนทรธรรมวรยุต วิสุทธิธรรมปกรณ์ ยติคณิสสร บวรสังฆาราม คามวาสี
• 5 ธันวาคม พ.ศ. 2533 ได้รับพระราชทานสมณศักดิ์เป็นพระราชาคณะชั้นธรรมที่ พระธรรมวราภรณ์ สุนทรอรรถสาธิต วิจิตรธรรมภาณี ศรีปริยัติโสภิต ยติคณิสสร บวรสังฆาราม คามวาสี
• 5 ธันวาคม พ.ศ. 2544 ได้รับพระราชทานสมณศักดิ์เป็นพระราชาคณะเจ้าคณะรอง ชั้นหิรัญบัฏที่ พระธรรมปัญญาจารย์ ปริยัติญาณโสภณ วิมลสีลาจารประยุต วิสุทธิธรรมนายก ดิลกคุณาลงกรณ์ ธรรมยุตติกคณิสสร บวรสังฆาราม คามวาสี

เกียรติคุณและโล่รางวัล

• พ.ศ. 2543 ได้รับโล่พระราชทานรางวัล "มหิดลวรานุสรณ์" จากสภาสังคมสงเคราะห์แห่งประเทศไทย ในพระบรมราชูปถัมภ์
• พ.ศ. 2553 ได้รับรางวัล "พุทธคุณูปการ" จากคณะกรรมมาธิการศาสนา ศิลปะและวัฒนธรรม รัฐสภา

การอาพาธและมรณภาพ

พระธรรมปัญญาจารย์ (สุพจน์ ปภสฺสโร) อาพาธด้วยโรคชรามาเป็นเวลาหลายปี ซึ่งไม่มีโรคร้ายแรงแต่อย่างใด มีแต่โรคต่อมลูกหมาก โรคความดัน และโรคภูมิแพ้ ซึ่งได้รับการรักษาและได้ทุเลาลงแล้ว ในทุก ๆ เดือนได้เข้าไปรับการตรวจร่างกายที่โรงพยาบาลศิริราชเป็นประจำ โดยไปตามที่หมอนัด จนเมื่อวันที่ 20 มิถุนายน พ.ศ. 2556 ได้เข้าไปรับการรักษาโรคที่โรงพยาบาลศิริราช เนื่องจากมีอาการไอ แพทย์ได้วินิจฉัยแล้วจัดยาถวายและให้จำวัดที่โรงพยาบาลศิริราช แต่อาการไม่ดีขึ้น จึงได้เจาะเลือดไปตรวจและพบว่าได้ติดเชื้อในกระแสเลือด นับตั้งแต่วันที่ 20 - 27 มิถุนายน พ.ศ. 2556 คณะแพทย์ได้ทำการรักษาอย่างใกล้ชิด แต่อาการไม่ดีขึ้น มีอาการหายใจลำบากมากขึ้น มีอาการติดเชื้อในปอด และตามผิวหนังมีอาการแพ้ยา แพทย์ได้พยายามรักษาอย่างดีโดยได้ใช้เครื่องช่วยหายใจ และให้ภัตตาหารทางสายยาง แต่อาการก็ยังไม่ดีขึ้น

จนเมื่อวันที่ 9 กรกฎาคม พ.ศ. 2556 เวลา 19.34 น. พระธรรมปัญญาจารย์ (สุพจน์ ปภสฺสโร) ได้มรณภาพลงด้วยโรคปอดอักเสบ ณ โรงพยาบาลศิริราช เขตบางกอกน้อย กรุงเทพมหานคร สิริรวมอายุได้ 93 ปี 7 เดือน 12 วัน พรรษา 73

พระบาทสมเด็จพระมหาภูมิพลอดุลยเดชมหาราช บรมนาถบพิตร ทรงพระกรุณาโปรดพระราชทานไตรครอง โกศแปดเหลี่ยม ฉัตรเบญจาตั้งประดับ ปี่ กลองชนะ ประโคมเวลาพระราชทานน้ำหลวงอาบศพ และพระบาทสมเด็จพระวชิรเกล้าเจ้าอยู่หัว (เมื่อครั้งดำรงพระราชอิสริยยศ สมเด็จพระบรมโอรสาธิราช เจ้าฟ้ามหาวชิราลงกรณ สยามมกุฎราชกุมาร) โปรดเกล้าฯ รับศพอยู่ในพระราชานุเคราะห์ 7 วัน พระพิธีธรรมสวดพระอภิธรรมเวลากลางคืน กำหนด 7 คืน และทรงพระกรุณาโปรดเกล้าฯ ให้ นายพลากร สุวรรณรัฐ องคมนตรี เชิญพวงมาลาของพระบาทสมเด็จพระมหาภูมิพลอดุลยเดชมหาราช บรมนาถบพิตร สมเด็จพระนางเจ้าสิริกิติ์ พระบรมราชินีนาถ พระบรมราชชนนีพันปีหลวง สมเด็จพระกนิษฐาธิราชเจ้า กรมสมเด็จพระเทพรัตนราชสุดาฯ สยามบรมราชกุมารี สมเด็จพระเจ้าน้องนางเธอ เจ้าฟ้าจุฬาภรณวลัยลักษณ์ อัครราชกุมารี กรมพระศรีสวางควัฒน วรขัตติยราชนารี ทูลกระหม่อมหญิงอุบลรัตนราชกัญญา สิริวัฒนาพรรณวดี และของพระเจ้าวรวงศ์เธอ พระองค์เจ้าโสมสวลี กรมหมื่นสุทธนารีนาถ ไปวางที่หน้าโกศศพพระธรรมปัญญาจารย์ (สุพจน์ ปภสฺสโร) ณ ศาลา 80 ปี สมเด็จพระมหาวีรวงศ์ วัดราชผาติการามวรวิหาร แขวงวชิรพยาบาล เขตดุสิต กรุงเทพมหานคร

ในการนี้พระเจ้าวรวงศ์เธอ พระองค์เจ้าศรีรัศมิ์ พระวรชายาฯ เสด็จไปเป็นองค์ประธานในการพระราชทานน้ำหลวงสรงศพพระธรรมปัญญาจารย์ (สุพจน์ ปภสฺสโร) อดีตเจ้าอาวาสวัดราชผาติการามวรวิหาร พร้อมทั้งเชิญพวงมาลาของพระบาทสมเด็จพระวชิรเกล้าเจ้าอยู่หัว (เมื่อครั้งดำรงพระราชอิสริยยศ สมเด็จพระบรมโอรสาธิราชฯ สยามมกุฏราชกุมาร) พระเจ้าวรวงศ์เธอ พระองค์เจ้าศรีรัศมิ์ พระวรชายาฯ สมเด็จพระเจ้าลูกเธอ เจ้าฟ้าพัชรกิติยาภา นเรนทิราเทพยวดี กรมหลวงราชสาริณีสิริพัชร มหาวัชรราชธิดา สมเด็จพระเจ้าลูกเธอ เจ้าฟ้าสิริวัณณวรี นารีรัตนราชกัญญา และของสมเด็จพระเจ้าลูกยาเธอ เจ้าฟ้าทีปังกรรัศมีโชติ ไปวางที่หน้าโกศศพ เมื่อวันที่ 10 กรกฎาคม 2556 เวลา 18.14 น. ณ ศาลา 80 ปี สมเด็จพระมหาวีรวงศ์ วัดราชผาติการามวรวิหาร แขวงวชิรพยาบาล เขตดุสิต กรุงเทพมหานคร ด้วย

และเมื่อถึงกำหนดการออกเมรุพระราชทานเพลิง สมเด็จพระกนิษฐาธิราชเจ้า กรมสมเด็จพระเทพรัตนราชสุดาฯ สยามบรมราชกุมารี เสด็จพระราชดำเนินไปในการพระราชทานเพลิงศพ พระธรรมปัญญาจารย์ (สุพจน์ ปภสฺสโร ป.ธ.3) อดีตเจ้าอาวาสวัดราชผาติการามวรวิหาร ณ เมรุหลวงหน้าพลับพลาอิศริยาภรณ์ วัดเทพศิรินทราวาส เมื่อวันอาทิตย์ที่ 16 กุมภาพันธ์ พ.ศ. 2557 เวลา 17.00 น.

อ้างอิง

• สูจิบัตร ในโอกาสที่พระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัว ทรงพระกรุณาโปรดพระราชทานพระบรมราชานุเคราะห์ในการพระราชทานเพลิงศพ พระธรรมปัญญาจารย์ (สุพจน์ ปภสฺสโร) อดีตเจ้าอาวาสวัดราชผาติการาม วรวิหาร เขตดุสิต กรุงเทพมหานคร วันที่ 15 - 17 กุมภาพาพันธ์ พ.ศ. 2557