พจนานุกรมกฎหมาย
พจนานุกรมกฎหมาย (อังกฤษ: law dictionary) เป็นพจนานุกรมประเภทหนึ่งซึ่งจัดทำขึ้นเพื่อให้นิยามสำหรับบรรดาคำที่ใช้ในทางกฎหมาย
พจนานุกรมมีหลายรูปแบบแล้วแต่เกณฑ์การจัด เช่น เกณฑ์ภาษา ได้แก่ พจนานุกรมแบบเอกภาษา (อังกฤษ: monolingual) และแบบทวิภาษา (อังกฤษ: bilingual) เป็นต้น, เกณฑ์ความครอบคลุม ได้แก่ พจนานุกรมแบบครอบจักรวาล (อังกฤษ: single-field dictionary) ซึ่งครอบคลุมสาขาทั้งหมดในทางกฎหมาย ขณะอันซึ่งครอบคลุมบางสาขาจะเรียก พจนานุกรมแบบสาขาย่อย (อังกฤษ: sub-field dictionary), และเกณฑ์การกำหนดศัพท์ ได้แก่ แบบขั้นสูง (อังกฤษ: maximizing dictionary) คือที่กำหนดศัพท์ครอบคลุมทุกสาขาของกฎหมาย และแบบขั้นต่ำ (อังกฤษ: minimizing dictionary) เป็นต้น
แซนโดร นีลเซน (อังกฤษ: Sandro Nielsen) ว่าใน ค.ศ. 1994 (พ.ศ. 2537) ว่า พจนานุกรมกฎหมายสามารถปฏิบัติหน้าที่ได้หลายแขนง ทั้งช่วยให้ผู้อ่านเข้าใจในบทบัญญัติที่ตนต้องการทำความเข้าใจด้วย เรียกว่าเป็นประโยชน์ในทางสื่อสาร (อังกฤษ: communicative benefit) และช่วยให้ผู้อ่านได้รับสารประโยชน์และความรู้ทางกฎหมายตามแต่ความสนใจ เรียกว่าเป็นประโยชน์ในทางเรียนรู้ (อังกฤษ: cognitive benefit) ซึ่งประโยชน์เหล่านี้มักปรากฏในพจนานุกรมกฎหมายแบบเอกภาษามากกว่า ขณะที่แบบทวิภาษานั้นมักประกอบด้วยคำศัพท์หรือคำอธิบายศัพท์ในสองภาษา อันจะช่วยยังความรู้เกี่ยวกับกฎหมายในภาษาต่างประเทศได้เป็นอย่างดี โดยเฉพาะเกี่ยวกับกฎหมายของต่างประเทศ ตลอดจนช่วยในการแปลกฎหมายจากภาษาหนึ่งเป็นภาษาหนึ่งด้วย
อนึ่ง ตำราศัพทวิทยาทางกฎหมาย (อังกฤษ: legal terminology textbook) จะต่างจากพจนานุกรมกฎหมายซึ่งมีการเรียงคำศัพท์และให้คำอธิบายศัพท์ตามลำดับอักษร ตรงที่ตำราศัพทวิทยาจะลำดับศัพท์ตามหมวดหมู่หรือหัวเรื่องเป็นต้น ซึ่งผู้สนใจในคำศัพท์กฎหมายในหมวดหมู่หนึ่ง ๆ มักเปิดตำราศัพทวิทยาทางกฎหมายมากกว่าพจนานุกรมกฎหมาย
สำหรับพจนานุกรมกฎหมายฉบับแรกของประเทศไทย คือ พจนานุกรมกฎหมายของ ขุนสมาหารหิตะคดี (โป๊ โปรคุปต์) ซึ่งมีคำโฆษณาบนปกว่า "พจนานุกรมกฎหมายเล่มแรกของประเทศไทย บรรจุคำตั้งแต่โบราณกาลถึงปัจจุบันกาล สำหรับความสะดวกในผู้ใคร่ศึกษาและผู้ต้องการทราบ" อย่างไรก็ดี ที่ว่า "ปัจจุบันกาล" บนปกนั้นหมายถึงกาลที่พจนานุกรมพิมพ์ขึ้น คือ พ.ศ. 2474 เท่านั้น แม้ว่าจะได้รับการพิมพ์ซ้ำเป็นครั้งที่สองใน พ.ศ. 2549 แต่พจนานุกรมฉบับนี้ยังมิได้รับการปรับปรุงนับแต่บัดนั้นจนบัดนี้ อย่างไรก็ดี ยังมีพจนานุกรมกฎหมายอีกหลายเล่มในภาษาไทยที่มีการปรับปรุงเสมอ เช่น พจนานุกรมศัพท์กฎหมายไทย ฉบับราชบัณฑิตยสถาน ฯลฯ
อ้างอิง
[แก้]- ขุนสมาหารหิตะคดี (โป๊ โปรคุปต์). (2549). พจนานุกรมกฎหมาย. (พิมพ์ครั้งที่สอง). กรุงเทพฯ : วิญญูชน. ISBN 9742883653.
- ราชบัณฑิตยสถาน.
- (2543). พจนานุกรมศัพท์กฎหมายไทย ฉบับราชบัณฑิตยสถาน. (พิมพ์ครั้งที่ 2). กรุงเทพฯ : อรุณการพิมพ์. ISBN 9748123529.
- (2544). พจนานุกรมศัพท์กฎหมายไทย ฉบับราชบัณฑิตยสถาน. (พิมพ์ครั้งที่ 3). กรุงเทพฯ : อรุณการพิมพ์. ISBN 9748123758.
- (ม.ป.ป.). ศัพท์บัญญัติราชบัณฑิตยสถาน หมวดนิติศาสตร์. [ออนไลน์]. เข้าถึงได้จาก: <คลิก เก็บถาวร 2017-07-15 ที่ เวย์แบ็กแมชชีน>. (เข้าถึงเมื่อ: 11 กรกฎาคม 2552).
- Sandro Nielsen.
- (1994). The Bilingual LSP Dictionary. Principles and Practice for Legal Language. Gunter Narr Verlag.
- (2008). "The Effect of Lexicographical Information Costs on Dictionary Making and Use". Lexikos, (18). pp. 170-189.
แหล่งข้อมูลอื่น
[แก้]พจนานุกรมกฎหมายฉบับหลัก ๆ
[แก้]- (อังกฤษ) พจนานุกรมกฎหมายของแบล็ก (Black's Law Dictionary) ฉบับพิมพ์ครั้งที่แปด, ISBN 0-314-15199-0.
- (อังกฤษ) พจนานุกรมกฎหมายของดีน (Dean's Law Dictionary) - สร้างสรรค์โดย ปัญญาประดิษฐ์ (อังกฤษ: artificial intelligence) ประกอบคำศัพท์กว่าหนึ่งแสนแปดหมื่นห้าพันคำ และคดีสำหรับอ้างอิงกว่าสามแสนคดี
พจนานุกรมกฎหมายสำหรับดาวน์โหลด
[แก้]- (อังกฤษ) พจนานุกรมกฎหมายของดีน (Dean's Law Dictionary) - สำหรับติดตั้งในคอมพิวเตอร์ทั่วไป สร้างสรรค์โดย ปัญญาประดิษฐ์ (อังกฤษ: artificial intelligence) ประกอบคำศัพท์กว่าหนึ่งแสนแปดหมื่นห้าพันคำ และคดีสำหรับอ้างอิงกว่าสามแสนคดี
- (อังกฤษ) พจนานุกรมกฎหมายของพอร์แมน เก็บถาวร 2008-10-29 ที่ เวย์แบ็กแมชชีน (Poorman's Law Dictionary) - สำหรับติดตั้งในคอมพิวเตอร์รุ่นแบล็กเบอร์รี, คอมพิวเตอร์ขนาดฝ่ามือ และโทรศัพท์ซิมเบียน
พจนานุกรมกฎหมายแบบออนไลน์
[แก้]- (ไทย) ศัพท์บัญญัติราชบัณฑิตยสถาน หมวดนิติศาสตร์ เก็บถาวร 2017-07-15 ที่ เวย์แบ็กแมชชีน - ประมวลศัพท์บัญญัติภาษาไทยและภาษาอังกฤษในหมวดนิติศาสตร์ แต่มิได้ให้คำอธิบายศัพท์ไว้ (เพราะมิใช่พจนานุกรม)
- (อังกฤษ) ลอว์ดิกเชินแนรีส์ดอตคอม (LawDictionaries.com) - พจนานุกรมยอดนิยมอันรวบรวมพจนานุกรมกฎหมายฉบับอื่น ๆ ไว้ในที่แห่งเดียว และให้บริการเครื่องไม้เครื่องมืออื่น ๆ อันอำนวยความสะดวก
- (อังกฤษ) พจนานุกรมสำหรับนักฎหมาย (The Lawyer Dictionary) - พจนานุกรมอันรวบรวมพจนานุกรมกฎหมายฉบับอื่น ๆ ซึ่งรวมถึงพจนานุกรมกฎหมายของเบาเวียร์ (|Bouvier's Legal Dictionary) ฉบับพิมพ์ครั้งที่หก (พ.ศ. 2399)
- (อังกฤษ) หอสมุดกฎหมายเลกทริก (The Lectric Law Library)
- (อังกฤษ) รวมลิงก์ไปยังพจนานุกรมกฎหมายแบบออนไลน์ฉบับต่าง ๆ[ลิงก์เสีย]
- (อังกฤษ) พจนานุกรมกฎหมายของเบาเวียร์ (Bouvier's Legal Dictionary) ฉบับพิมพ์ครั้งที่หก ค.ศ. 1856
- (อังกฤษ) อภิธานกฎหมายอเมริกันฉบับมหาวิทยาลัยคอร์แนล (Cornell American law glossary)
- (อังกฤษ) อภิธานศัพท์กฎหมายว่าด้วยคนเข้าเมือง ฉบับรัฐบาลสหรัฐอเมริกา เก็บถาวร 2007-07-01 ที่ เวย์แบ็กแมชชีน (United States Glossary of immigration law terms)
- (อังกฤษ) อภิธานศัพท์กฎหมายสำหรับทุกคน ฉบับโนโล (Everybody's Legal Glossary, Nolo)
- (อังกฤษ) พจนานุกรมกฎหมายฉบับลอว์ดอตคอม (Law.com dicationary)
- (อังกฤษ) ลีกอลดิกเชินแนรีส์ดอตโออาร์จี เก็บถาวร 2019-06-11 ที่ เวย์แบ็กแมชชีน (Legaldictionaries.org)
- (อังกฤษ) พจนานุกรมกฎหมายของเมอร์เรียมเว็บสเตอร์ (Merriam Webster Law Dictionary)