ผู้สำเร็จราชการอินเดีย
| อุปราช และ ผู้สำเร็จราชการอินเดีย | |
|---|---|
.svg) ธงของ บริติชราช (1858–1947) | |
.svg) ธงสมัย ประเทศอินเดียในเครือจักรภพ (1947–1950) | |
  | |
| การเรียกขาน | His Excellency |
| จวน |
|
| ผู้แต่งตั้ง |
|
| สถาปนา | 20 ตุลาคม ค.ศ. 1773 |
| คนแรก | วอร์เรน เฮสติงส์ |
| คนสุดท้าย |
|
| ยกเลิก | 26 มกราคม ค.ศ. 1950 |
ผู้สำเร็จราชการอินเดีย เป็นผู้แทนพระองค์ของพระมหากษัตริย์แห่งสหราชอาณาจักร และภายหลังเอกราชของอินเดีย ในปี ค.ศ. 1947 ซึ่งเป็นผู้แทนพระองค์ในฐานะประมุขแห่งรัฐอินเดีย ตำแหน่งตั้งขึ้นในปี ค.ศ. 1773 โดยมีตำแหน่งเป็นข้าหลวงใหญ่มีอำนาจที่สมบูรณ์เหนืออินเดียทั้งหมดเกิดขึ้นในปี ค.ศ. 1833 และต่อมาได้เป็นที่รู้จักในนาม "ผู้สำเร็จราชการอินเดีย"
ในปี ค.ศ. 1858 อันเป็นผลมาจาก กบฏอินเดีย ค.ศ. 1857 ดินแดนและทรัพย์สินของบริษัทอินเดียตะวันออกตกอยู่ภายใต้การควบคุมโดยตรงของราชวงศ์อังกฤษ ด้วยเหตุนี้ การปกครองของบริษัทในอินเดียจึงสืบทอดโดยบริติชราช ผู้สำเร็จราชการ เป็นหัวหน้ารัฐบาลกลางของอินเดีย ซึ่งปกครองจังหวัดต่างๆ ของบริติชอินเดียรวมถึงแคว้นปัญจาบ เบงกอล บอมเบย์ มัทราส สหมณฑล และอื่น ๆ[1] อย่างไรก็ตาม อินเดียส่วนใหญ่ไม่ได้ปกครองโดยตรงจากรัฐบาลอังกฤษ นอกการควบคุมของบริติชอินเดียมีรัฐมหาราชา หรือ "รัฐพื้นเมือง" หลายร้อยรัฐซึ่งไม่มีความสัมพันธ์ใด ๆ กับพระมหากษัตริย์อังกฤษในฐานะผู้สืบราชบัลลังก์ต่อจาก จักรพรรดิโมกุล ตั้งแต่ปี ค.ศ. 1858 เพื่อสะท้อนบทบาทใหม่ของผู้สำเร็จราชการในฐานะผู้แทนของพระมหากษัตริย์ในการตอบสนองต่อความสัมพันธ์ระหว่างรัฐมหาราชาจึงได้พระราชทานตำแหน่งอุปราชเพิ่มเข้ามาโดยมีชื่อเรียกตำแหน่งใหม่ว่า "อุปราชและผู้สำเร็จราชการแห่งอินเดีย" โดยมักจะย่อเหลือเพียง "อุปราชแห่งอินเดีย"
ตำแหน่งของอุปราชยกเลิกเมื่อบริติชอินเดียแยกออกเป็นสองประเทศคือ อินเดีย และ ปากีสถานแต่ตำแหน่งผู้สำเร็จราชการยังคงมีอยู่ในทั้ง 2 ประเทศแยกจากกัน จนกระทั่ง อินเดีย และ ปากีสถาน ได้นำรัฐธรรมนูญมาบังคับใช้ในปี ค.ศ. 1950 และ ค.ศ. 1956 ตามลำดับ
ก่อนปี ค.ศ. 1858 ผู้สำเร็จราชการได้รับเลือกจากที่ประชุมคณะกรรมการของบริษัทอินเดียตะวันออก ต่อมาได้รับการแต่งตั้งจากพระมหากษัตริย์ตามคำแนะนำของรัฐบาลอังกฤษ รัฐมนตรีต่างประเทศที่ดูแลประเทศอินเดีย ซึ่งเป็นสมาชิกของคณะรัฐมนตรีของสหราชอาณาจักร มีหน้าที่รับผิดชอบในการสั่งการผู้สำเร็จราชการเกี่ยวกับการใช้อำนาจ หลังปี ค.ศ. 1947 พระมหากษัตริย์ยังคงแต่งตั้งผู้สำเร็จราชการต่อไป แต่ภายหลังดำเนินการตามคำแนะนำของรัฐบาลประเทศอินเดียในเครือจักรภพ
ผู้สำเร็จราชการดำรงตำแหน่งคราวละ 5 ปี ผู้สำเร็จราชการอาจปลดออกหรือย้ายไปดำรงตำแหน่งใหม่ได้ บางครั้งมีการแต่งตั้งรักษาการผู้สำเร็จราชการ จนกว่าจะมีการแต่งตั้งผู้สำเร็จราชการคนใหม่ที่ได้รับการเห็นชอบ ผู้สำเร็จราชการคนแรกในอินเดียคือวอร์เรน เฮสติงส์ ผู้สำเร็จราชการคนแรกของจักรวรรดิบริติชคือ Lord William Bentinck และผู้สำเร็จราชการคนแรกของประเทศอินเดียในเครือจักรภพ คือ ลอร์ด เมานต์แบ็ตเทน
อ้างอิง
[แก้]- ↑ The term British India is mistakenly used to mean the same as the British Indian Empire, which included both the provinces and the Native States.