ทั่ว พาทยโกศล

จางวางทั่ว พาทยโกศล นักดนตรีไทยที่มีชื่อเสียงในสมัยรัชกาลที่ 6 เกิดเมื่อ 21 กันยายน พ.ศ. 2424 เป็นบุตรของหลวงกัลยาณมิตตาวาส (ทับ พาทยโกศล) กับนางแสง พาทยโกศล ซึ่งเป็นนักดนตรีที่มีชื่อเสียงในสมัยรัชกาลที่ 5 ถึงแก่กรรมเมื่อวันที่ 12 ตุลาคม พ.ศ. 2481 รวมอายุ 57 ปี

ประวัติ

จางวางทั่วเรียนดนตรีจากบิดามารดา และได้ศึกษากับครูคนอื่น ๆ เพิ่มเติมจนมีฝีมือทางฆ้องวงและระนาดเอก ในสมัยรัชกาลที่ 5 ท่านเป็นผู้ควบคุมวงปี่พาทย์ของพระเจ้าบรมวงศ์เธอ กรมหลวงชุมพรเขตอุดมศักดิ์ ต่อมา มาอยู่ในวงปี่พาทย์กับสมเด็จเจ้าฟ้าฯ กรมพระนครสวรรค์วรพินิต ในระหว่างนี้สมเด็จเจ้าฟ้าฯ กรมหลวงศรีรัตนโกสินทร ซึ่งเป็นสมเด็จพระพี่นางเธอในกรมพระนครสวรรค์วรพินิต ทรงพระกรุณาโปรดเกล้าฯ แต่งตั้งให้เป็น "จางวาง" ในพระองค์ท่าน คนทั่วไปจึงเรียกว่า จางวางทั่ว

ต่อมา ท่านตีฆ้องวงเล็กแข่งขันได้ "ชั้นหนึ่ง" พระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัวจึงทรงพระกรุณาโปรดเกล้าฯ พระราชทานเหรียญราชรุจิเงินเป็นบำเหน็จ การประชันของครูดนตรีไทยในสมัยรัชกาลที่ 5 ที่บันทึกเสียงลงบนจานเสียงสยามปาเต๊ะ ร่องกลับทาง ในชื่อเพลง"ทยอยนอกมโหรี"

ในสมัยรัชกาลที่ 6 จางวางทั่วได้เป็นครูสอนเพลงไทย ประจำกองแตรวงทหารเรือ ต่อมาท่านเป็นครูสอนดนตรีประจำกองแตรวงทหารมหาดเล็กรักษาพระองค์ จนลาออกใน พ.ศ. 2475

จางวางทั่วเป็นผู้มีฝีมือในการแต่งเพลง เพลงที่แต่งไว้มีทั้ง เพลงตับ เช่น

• ตับลาวเจริญศรี
• ตับชุดแขกไทร

เพลงเกร็ด เช่น

• เขมรเอวบาง (เถา)
• เขมรพวง (เถา)
• เขมรปากท่อ (เถา)
• เขมรเขียว (เถา)
• แขกสาหร่าย (เถา)
• ดอกไม้ร่วง (เถา)
• โอ้ลาว (เถา)
• เขมรเหลือง (เถา)
• เขมรครวญ (เถา)
• เขมรน้อย (เถา)
• พม่าห้าท่อน (เถา)
• ฯลฯ

ในปี พ.ศ. 2477 จางวางทั่วแต่งเพลงชาติเป็นทำนองแบบไทย ซึ่งได้รับการคัดเลือกจากคณะกรรมการนำออกบรรเลงหลายครั้ง จนเปลี่ยนไปใช้ทำนองสากลแทน

นอกจากนี้ ท่านยังมีบุตรธิดาเป็นนักดนตรีไทยที่มีชื่อเสียง คือ อาจารย์เทวาประสิทธิ์ พาทยโกศล และคุณหญิงไพฑูรย์ กิตติวรรณ

แหล่งข้อมูลอื่น

• ฟังเสียงระนาดจากจางวางทั่วได้ที่
  • http://www.youtube.com/watch?v=weFDNQIziyk
  • http://www.youtube.com/watch?v=GipkNutEMHU