จอมพล (ประเทศไทย)

สำหรับความหมายอื่น ดูที่ จอมพล

จอมพล
อินทรธนูจอมพลไทย
ธงหมายยศจอมพลไทย
ประเทศ	ไทย
สังกัต	กองทัพบกไทย
ระดับยศ	ยศห้าดาว
เทียบยศเนโท	OF-10
สถาปนา	พ.ศ. 2431
ยศที่สูงกว่า	จอมทัพ
ยศที่ต่ำกว่า	พลเอก
ยศที่คล้ายคลึง	จอมพลเรือ (ทร.) จอมพลอากาศ (ทอ.)

จอมพล เป็นยศทหารชั้นสูงสุดของกองทัพไทย โดยมียศที่เทียบเท่ากันของทั้งสามเหล่าทัพ ได้แก่ จอมพล (ทหารบก) จอมพลเรือ (ทหารเรือ) และจอมพลอากาศ (ทหารอากาศ) (ตามพระราชบัญญัติยศทหาร พ.ศ. ๒๔๗๙) โดยเป็นยศสูงกว่าพลเอก และเป็นรองแต่เพียงจอมทัพไทยเท่านั้น (จอมทัพเป็นตำแหน่งมิใช่ยศทางการทหาร จอมทัพไทยทรงดำรงยศ จอมพล จอมพลเรือ และ จอมพลอากาศ)

ปัจจุบัน ผู้บัญชาการทหารสูงสุด ผู้บัญชาการเหล่าทัพ ปลัดกระทรวงกลาโหม ได้รับเงินเดือนอัตราพลเอกพิเศษ

ประวัติ

ยศจอมพลในประเทศไทยมีขึ้นในสมัยพระบาทสมเด็จพระมงกุฎเกล้าเจ้าอยู่หัว ทรงพระราชดำริตามแบบธรรมเนียมทหารในต่างประเทศ โดยทรงพระกรุณาโปรดเกล้าฯ พระราชทานยศจอมพลแก่ สมเด็จพระราชปิตุลา บรมพงศาภิมุข เจ้าฟ้าภาณุรังษีสว่างวงศ์ กรมพระยาภาณุพันธุวงศ์วรเดช จเรทหารทั่วไป เป็นพระองค์แรก ต่อมาได้โปรดเกล้าฯ พระราชทานยศจอมพลแก่ พระเจ้าบรมวงศ์เธอ กรมหลวงนครไชยศรีสุรเดช เสนาบดีกระทรวงกลาโหม และสมเด็จพระเชษฐาธิราช เจ้าฟ้าจักรพงษ์ภูวนาถ กรมหลวงพิษณุโลกประชานาถ เสนาธิการทหารบก และพระราชทานยศจอมพลเรือแก่ สมเด็จพระเจ้าบรมวงศ์เธอ เจ้าฟ้าบริพัตรสุขุมพันธุ์ กรมพระนครสวรรค์วรพินิต เสนาบดีกระทรวงทหารเรือ ต่อมาเมื่อโปรดเกล้าฯ ให้เจ้าฟ้าบริพัตรสุขุมพันธุ์ ทรงย้ายมาเป็นเสนาธิการทหารบก ก็ทรงพระกรุณาโปรดเกล้าฯ พระราชทานยศจอมพลให้ด้วย

ภายหลังการเปลี่ยนแปลงรูปแบบการปกครอง มีการปรับสายการบังคับบัญชาทหาร จากกองทัพน้อย กองพล กรม กองพัน เหลือเพียงระดับกองพัน จึงไม่มีการพระราชทานยศจอมพล จนกระทั่งหลังสงครามโลกครั้งที่สอง ได้มีการขอพระราชทานยศจอมพล จอมพลเรือ และจอมพลอากาศ ให้แก่ผู้ดำรงตำแหน่งผู้บัญชาการทหารสูงสุด และ ยศจอมพลให้แก่ผู้บัญชาการทหารบก ยศจอมพลเรือแก่ผู้บัญชาการทหารเรือ และยศจอมพลอากาศแก่ผู้บัญชาการทหารอากาศ และต่อมาได้มีการขอพระราชทานยศจอมพลสามเหล่าทัพให้เฉพาะผู้ที่ดำรงตำแหน่งผู้บัญชาการทหารสูงสุดเพียงตำแหน่งเดียว

นายทหารผู้ได้รับพระราชทานยศจอมพลคนสุดท้าย คือ จอมพล ประภาส จารุเสถียร เมื่อ 1 มิถุนายน พ.ศ. 2516 ภายหลังเหตุการณ์ 14 ตุลาคม 2516 เป็นต้นมา ก็ไม่มีการแต่งตั้งยศจอมพลอีกเลย มีเพียงแต่งตั้งยศ พลเอก พลเรือเอก พลอากาศเอก สามเหล่าทัพ ซึ่งได้โปรดเกล้าฯ พระราชทานแก่ผู้บัญชาการทหารสูงสุดของไทย, ปลัดกระทรวงกลาโหม รวมถึงการพระราชทานยศแบบพิเศษ เช่น พลเอก เปรม ติณสูลานนท์ เมื่อเดือนกรกฎาคม พ.ศ. 2529 ขณะที่พลเอกเปรมฯ ดำรงตำแหน่งนายกรัฐมนตรีและรัฐมนตรีว่าการกระทรวงกลาโหม, พลเอก ชาติชาย ชุณหะวัณ เมื่อ พ.ศ. 2531 ขณะที่พลเอกชาติชาย ดำรงตำแหน่งนายกรัฐมนตรีและรัฐมนตรีว่าการกระทรวงกลาโหม , พลเอก เชษฐา ฐานะจาโร เมื่อ พ.ศ. 2540 อดีตผู้บัญชาการทหารบก ได้รับพระราชทานยศแบบพิเศษ, พลเรือเอก ประพัฒน์ กฤษณจันทร์ เมื่อ พ.ศ. 2534 อดีตผู้บัญชาการทหารเรือและรัฐมนตรีว่าการกระทรวงกลาโหม ได้รับพระราชทานยศแบบพิเศษ และ พลเอก ธรรมรักษ์ อิศรางกูร ณ อยุธยา เมื่อ พ.ศ. 2546 อดีตรองนายกรัฐมนตรี และรัฐมนตรีว่าการกระทรวงกลาโหม ได้รับพระราชทานยศแบบพิเศษ ในการพระราชทานยศจอมพล จะพระราชทานคทาจอมพล ที่มีลักษณะเป็นรูปครุฑพ่าห์ ด้านล่างของด้ามคทาประดิษฐ์เป็นรูปทรงมัณฑ์ 3 ยอด ประดับด้วยแก้วผลึกสีเขียวสลับแดง ที่ด้ามมีจารึกนามจอมพลพร้อมด้วยวันที่ได้รับพระราชทาน

ปัจจุบัน ผู้บัญชาการทหารสูงสุด ผู้บัญชาการเหล่าทัพ ปลัดกระทรวงกลาโหม จะรับเงินเดือนอัตราพลเอกพิเศษ (เทียบเท่าอัตราจอมพลเดิม) แต่ไม่ได้รับพระราชทานยศจอมพล เนื่องจาก ยศจอมพล จอมพลเรือ และ จอมพลอากาศ เป็นยศสำหรับจอมทัพไทยเท่านั้น

เครื่องหมายประจำยศจอมพล

ภาพธงที่แสดงในที่นี้ เป็นธงตามพระราชบัญญัติธง พ.ศ. 2522

• 
  อินทรธนูจอมพลไทย
• 
  ธงหมายยศจอมพลไทย

รายพระนามจอมทัพไทย

พระมหากษัตริย์ไทยทรงดำรงตำแหน่ง จอมทัพไทย ดำรงพระยศจอมพล

พระบรมฉายาลักษณ์	พระนาม	วันถวายเครื่องหมายพระยศจอมพลทหารบก
	พระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว	16 พฤศจิกายน พ.ศ. 2446
	พระบาทสมเด็จพระมงกุฎเกล้าเจ้าอยู่หัว	2 พฤศจิกายน พ.ศ. 2453
	พระบาทสมเด็จพระปกเกล้าเจ้าอยู่หัว	5 ธันวาคม พ.ศ. 2468
	พระบาทสมเด็จพระปรเมนทรมหาอานันทมหิดล พระอัฐมรามาธิบดินทร	7 ธันวาคม พ.ศ. 2488
	พระบาทสมเด็จพระมหาภูมิพลอดุลยเดชมหาราช บรมนาถบพิตร	26 มีนาคม พ.ศ. 2493
	พระบาทสมเด็จพระวชิรเกล้าเจ้าอยู่หัว	3 ธันวาคม พ.ศ. 2567

รายพระนามและรายนามจอมพลในประเทศไทย

สำหรับพระบรมวงศานุวงศ์ชั้นผู้ใหญ่ ซึ่งดำรงพระยศเป็นจอมพล และนายทหารของกองทัพบกไทย กองทัพเรือไทย กองทัพอากาศไทย และกองบัญชาการทหารสูงสุด ซึ่งมียศจอมพล มีทั้งสิ้น 6 พระองค์ และ นายทหารชั้นจอมพลทั้งหมด 11 ท่าน

1. สมเด็จพระราชปิตุลา บรมพงศาภิมุข เจ้าฟ้าภาณุรังษีสว่างวงศ์ กรมพระยาภาณุพันธุวงศ์วรเดช
2. พระเจ้าบรมวงศ์เธอ กรมหลวงนครไชยศรีสุรเดช
3. สมเด็จพระเชษฐาธิราช เจ้าฟ้าจักรพงษ์ภูวนาถ กรมหลวงพิษณุโลกประชานาถ
4. สมเด็จพระเจ้าบรมวงศ์เธอ เจ้าฟ้าบริพัตรสุขุมพันธุ์ กรมพระนครสวรรค์วรพินิต
5. สมเด็จพระมหิตลาธิเบศร อดุลยเดชวิกรม พระบรมราชชนก - กองทัพเรือได้ขอพระราชทานพระบรมราชานุญาตถวายพระยศจอมพลเรือเมื่อวันที่ 8 มกราคม พ.ศ. 2541
6. สมเด็จพระนางเจ้าสิริกิติ์ พระบรมราชินีนาถ พระบรมราชชนนีพันปีหลวง

นายทหารชั้นจอมพล 11 ท่าน

1. เจ้าพระยาบดินทรเดชานุชิต (หม่อมราชวงศ์อรุณ ฉัตรกุล)
2. เจ้าพระยาสุรศักดิ์มนตรี (เจิม แสง-ชูโต)
3. แปลก พิบูลสงคราม
4. ผิน ชุณหะวัณ
5. หลวงยุทธศาสตร์โกศล (ประยูร ยุทธศาสตร์โกศล)
6. ฟื้น รณนภากาศ ฤทธาคนี (จอมพลทหารอากาศ)
7. สฤษดิ์ ธนะรัชต์
8. เฉลิมเกียรติ วัฒนางกูร - ได้รับพระราชทานยศจอมพลทหารอากาศ หลังจากเสียชีวิตด้วยอุบัติเหตุเครื่องบินตกที่ไต้หวัน เมื่อ พ.ศ. 2503 (ขณะเสียชีวิตมียศเป็นพลอากาศโท ตำแหน่งผู้บัญชาการทหารอากาศ)
9. ถนอม กิตติขจร
10. เกรียงไกร อัตตะนันทน์ - ได้รับพระราชทานยศจอมพล หลังจากเสียชีวิตด้วยอุบัติเหตุเฮลิคอปเตอร์ตกเมื่อ พ.ศ. 2515 (ขณะเสียชีวิตมียศเป็นพลโท ตำแหน่งแม่ทัพภาคที่ 1)
11. ประภาส จารุเสถียร

รายพระนามและรายนามจอมพลทหารบก

ภาพ	ชื่อ	วันแต่งตั้ง	หมายเหตุ
	สมเด็จพระราชปิตุลา บรมพงศาภิมุข เจ้าฟ้าภาณุรังษีสว่างวงศ์ กรมพระยาภาณุพันธุวงศ์วรเดช ม.จ.ก. น.ร. ป.จ.ว. ร.ว. ส.ร. ม.ป.ช.	11 ธันวาคม พ.ศ. 2453	นอกจากนี้ยังเป็น จอมพลเรือ เสนาบดีกระทรวงกลาโหม (พ.ศ. 2444–2453) เจ้ากรมยุทธนาธิการ (พ.ศ. 2435–2439; 2442–2444)
	พระเจ้าบรมวงศ์เธอ กรมหลวงนครไชยศรีสุรเดช ม.จ.ก. น.ร. ป.จ.ว. ร.ว. ป.ช. ป.ม.	ก่อน พ.ศ. 2456	เสนาบดีกระทรวงกลาโหม (พ.ศ. 2453–2457) เจ้ากรมยุทธนาธิการ (พ.ศ. 2444–2453)
	สมเด็จพระเจ้าบรมวงศ์เธอ เจ้าฟ้าจักรพงษ์ภูวนาถ กรมหลวงพิษณุโลกประชานาถ ม.จ.ก. น.ร. ป.จ.ว. ร.ว. ส.ร. ม.ป.ช.	30 ธันวาคม พ.ศ. 2460	เสนาธิการทหารบก
	เจ้าพระยาบดินทรเดชานุชิต น.ร. ร.ว. ป.จ. ม.ป.ช. ป.ม. ม.ร.	30 ธันวาคม พ.ศ. 2460	เสนาบดีกระทรวงกลาโหม (พ.ศ. 2456–2464)
	สมเด็จพระเจ้าบรมวงศ์เธอ เจ้าฟ้าบริพัตรสุขุมพันธุ์ กรมพระนครสวรรค์วรพินิต ม.จ.ก. น.ร. ป.จ.ว. ร.ว. ส.ร. ม.ป.ช.	21 มิถุนายน พ.ศ. 2463	นอกจากนี้ยังเป็น จอมพลเรือ ผู้สำเร็จราชการแทนพระองค์ (พ.ศ. 2475) เสนาบดีกระทรวงกลาโหม (พ.ศ. 2469–2471)
	เจ้าพระยาสุรศักดิ์มนตรี ป.จ. ป.ช. ป.ม.	31 มีนาคม พ.ศ. 2469	เจ้ากรมทหารบก (พ.ศ. 2433–2435)
	แปลก พิบูลสงคราม น.ร. ร.ว. ป.จ. ม.ป.ช. ม.ว.ม.	28 กรกฎาคม พ.ศ. 2484	นอกจากนี้ยังเป็น จอมพลเรือ และ จอมพลอากาศ อดีตนายกรัฐมนตรี (พ.ศ. 2481–2487; 2491–2500) อดีตรัฐมนตรีว่าการกระทรวงกลาโหม (พ.ศ. 2477–2484; 2484–2486; 2492–2500) อดีตผู้บัญชาการทหารสูงสุด (พ.ศ. 2483–2484; 2484–2487) อดีตผู้บัญชาการทหารบก (พ.ศ. 2481–2487; 2490–2491)
	ผิน ชุณหะวัณ ป.จ. ม.ป.ช. ม.ว.ม.	พ.ศ. 2495	นอกจากนี้ยังเป็น พลเรือเอก และ พลอากาศเอก ผู้ใช้อำนาจนายกรัฐมนตรี (พ.ศ. 2490) หัวหน้าคณะทหารแห่งชาติ (พ.ศ. 2490; 2491) อดีตรองนายกรัฐมนตรี (พ.ศ. 2494–2499) อดีตรัฐมนตรีช่วยว่าการกระทรวงกลาโหม (พ.ศ. 2497–2498) อดีตผู้บัญชาการทหารบก (พ.ศ. 2491–2497)
	สฤษดิ์ ธนะรัชต์ น.ร. ป.จ. ส.ร. ม.ป.ช. ม.ว.ม.	1 มกราคม พ.ศ. 2499	นอกจากนี้ยังเป็น จอมพลเรือ และ จอมพลอากาศ อดีตนายกรัฐมนตรี (พ.ศ. 2502–2506) หัวหน้าคณะปฏิวัติ (พ.ศ. 2500; 2501–2502) อดีตรัฐมนตรีว่าการกระทรวงกลาโหม (พ.ศ. 2500) อดีตผู้บัญชาการทหารสูงสุด (พ.ศ. 2500–2506) อดีตผู้บัญชาการทหารบก (พ.ศ. 2497–2506)
	ถนอม กิตติขจร ป.จ. ส.ร. ม.ป.ช. ม.ว.ม.	10 มกราคม พ.ศ. 2507	นอกจากนี้ยังเป็น จอมพลเรือ และ จอมพลอากาศ อดีตนายกรัฐมนตรี (พ.ศ. 2501; 2506–2514; 2515–2516) ประธานสภาบริหารคณะปฏิวัติ (พ.ศ. 2514–2515) อดีตรัฐมนตรีว่าการกระทรวงกลาโหม (พ.ศ. 2500–2514; 2515–2516) อดีตผู้บัญชาการทหารสูงสุด (พ.ศ. 2506–2516) อดีตผู้บัญชาการทหารบก (พ.ศ. 2506–2507)
	เกรียงไกร อัตตะนันทน์ ม.ป.ช. ม.ว.ม. ท.จ.	6 ตุลาคม พ.ศ. 2515	เดิมเป็น พลโท ได้รับพระราชทานยศหลังจากถึงแก่อนิจกรรม อดีตแม่ทัพภาคที่ 1 (พ.ศ. 2512–2515)
	ประภาส จารุเสถียร ป.จ. ส.ร. ม.ป.ช. ม.ว.ม.	1 มิถุนายน พ.ศ. 2516	นอกจากนี้ยังเป็น จอมพลเรือ และ จอมพลอากาศ อดีตรองนายกรัฐมนตรี (พ.ศ. 2501; 2506–2514; 2515–2516) รองประธานสภาบริหารคณะปฏิวัติ (พ.ศ. 2514–2515) อดีตผู้บัญชาการทหารบก (พ.ศ. 2507–2516)
	สมเด็จพระนางเจ้าสิริกิติ์ พระบรมราชินีนาถ พระบรมราชชนนีพันปีหลวง ม.จ.ก. น.ร. ป.จ. ม.ป.ช. ม.ว.ม. ป.ภ.	19 สิงหาคม พ.ศ. 2535	นอกจากนี้ยังเป็น จอมพลเรือ และ จอมพลเรือ อดีตผู้สำเร็จราชการแทนพระองค์ (พ.ศ. 2499) ผู้บังคับการพิเศษกรมทหารราบที่ 21 รักษาพระองค์ (พ.ศ. 2502–ปัจจุบัน)