ข้ามไปเนื้อหา

การปลดล็อกบูตโหลดเดอร์

จากวิกิพีเดีย สารานุกรมเสรี
บทความนี้อ้างอิงคริสต์ศักราช/คริสต์ทศวรรษ/คริสต์ศตวรรษ ซึ่งเป็นสาระสำคัญของเนื้อหา
ภาพแสดงลูกเล่นเพิ่มเนื่องกับโปรแกรมปลุกเครื่องแอนดรอยด์ที่ปลดล็อกแล้ว

การปลดล็อกบูตโหลดเดอร์ (อังกฤษ: bootloader unlocking, developer mode, OEM unlock, jailbreaking) เป็นวิธีการปลดล็อกตัวโหลดโปรแกรมปลุกเครื่อง (bootloader) การล็อกบูตโหลดเดอร์เป็นวิธีรักษาความปลอดภัยที่ปกติทำให้ปลุกเครื่อง (บูตเครื่อง) ได้อย่างปลอดภัย การปลดล็อกจะทำให้สามารถเปลี่ยนระบบที่ปกติจะทำไม่ได้ เช่น การติดตั้ง custom firmware (ที่เรียกว่า custom ROM สำหรับแอนดรอยด์) จริงๆ แล้ว ตัวโหลดโปรแกรมปลุกเครื่องบางอย่างก็ไม่ได้ล็อก บางอย่างก็ปลดล็อกได้ด้วยรายคำสั่งธรรมดา บางอย่างต้องขอความช่วยเหลือจากบริษัทผู้ผลิต บางอย่างก็ปลดล็อกไม่ได้โดยจะสามารถทำได้ก็ต่อเมื่อมีจุดอ่อนในอุปกรณ์/ซอฟต์แวร์เท่านั้น

การปลดล็อกบูตโหลดเดอร์ยังอาจทำเพราะเหตุผลทางนิติเวชอีกด้วย เช่น เพื่อหาหลักฐานดิจิทัลจากสมาร์ทโฟน โดยใช้อุปกรณ์เช่น Cellebrite UFED[1]

พื้นเพ

[แก้]

การปลดล็อกตัวโหลดโปรแกรมการปลุกเครื่อง ปกติจะล้มเลิกประกันของผลิตภัณฑ์ และอาจทำให้อุปกรณ์ถูกขโมยข้อมูลได้ง่าย[2][3] สำหรับโครมบุ๊ก การเปิดโหมดผู้พัฒนา (developer mode) ซึ่งมีผลเหมือนกับการปลดล็อกบูตโหลดเดอร์ จะทำให้ระบบปลอดภัยลดลงกว่าปกติ[4] สำหรับแอนดรอยด์และโครมโอเอส การปลดล็อกอาจทำให้เสียข้อมูล เพราะข้อมูลบางอย่างจะเก็บสำรองไม่ได้ถ้าไม่ได้สิทธิของรูต

การล็อกบูตโหลดเดอร์ในบางกรณีอาจจะไม่สมควร เช่น นักข่าวผู้เชี่ยวชาญเกี่ยวกับคอมพ์คนหนึ่ง พิจารณาการล็อกบูตโหลดเดอร์สำหรับโทรศัพท์ในโปรแกรม Qualcomm Snapdragon Insiders ว่าเป็นความผิดพลาด เพราะโทรศัพท์มุ่งเฉพาะผู้ใช้ที่ชำนาญ[5]

แพลตฟอร์ม

[แก้]

แอนดรอยด์

[แก้]

การปลดล็อกบูตโหลดเดอร์ มักจะทำเมื่อกำลังทำการเพื่อให้ได้สิทธิรูตจากเครื่อง หรือว่าเพื่อจะติดตั้ง custom ROM โดยไม่ต้องรูตเครื่อง

การปลดล็อกบูตโหลดเดอร์ของแอนดรอยด์เมื่อปี 2024[6]
ผู้ผลิต ระดับความยาก วิธี
กูเกิล ง่าย (แบบไม่ล็อกกับบริษัทโทรศัพท์) รายคำสั่ง (แบบที่ไม่ล็อกกับบริษัทโทรศัพท์ หรือแบบที่จ่ายเงินให้บริษัทโทรศัพท์ครบแล้ว)
ซัมซุง ง่าย (นอกทวีปอเมริกาเหนือ )
ทำไม่ได้ (อเมริกาเหนือ)		 การตั้งค่าการพัฒนา (ยกเว้นรุ่นโทรศัพท์มือถือในอเมริกาเหนือ) อย่างไรก็ตาม หากมีการแฟลชเฟิร์มแวร์ที่แก้ไขหรือกำหนดเอง Samsung Knox จะถูกสะดุดอย่างถาวร ดังนั้น Samsung Wallet, Secure Folder และแอปพลิเคชันที่ใช้กรอบงาน Knox จะไม่สามารถใช้งานได้อย่างถาวรแม้ว่าโปรแกรมโหลดบูตจะถูก ล็อคอีกครั้ง (อุปกรณ์ Samsung บางรุ่นไม่มี Knox เช่น J7 Prime ไม่มี Knox eFuse)[3]
OnePlus ง่าย (เมื่อไม่ล็อกกับบริษัทโทรศัพท์)
ปานกลาง (เมื่อล็อกกับบริษัทโทรศัพท์)		 รายคำสั่ง ยกเว้นแบบที่ล็อกกับบริษัทโทรศัพท์ ซึ่งจะต้องใช้โค้ดปลดล็อก
เสียวหมี่ ยาก (นอกประเทศจีนแผ่นดินใหญ่)

ยากมาก (จีนแผ่นดินใหญ่)

เพิ่มบัญชี Mi, ขอรหัสผ่านซอฟต์แวร์ Windows เท่านั้น, รอ 3 วันบน HyperOS หรือ 1 สัปดาห์สำหรับ MIUI (จำกัดหนึ่งอุปกรณ์ต่อเดือนและสามอุปกรณ์ต่อปี)

บนอุปกรณ์ที่มี Xiaomi HyperOS นอกจีนแผ่นดินใหญ่ คุณต้องขออนุญาตปลดล็อค Bootloader สำหรับบัญชี Xiaomi ของคุณในแอป Xiaomi Community ก่อนจึงจะสามารถดำเนินการปลดล็อค Bootloader ได้ บัญชี Xiaomi ของคุณต้องมีอายุอย่างน้อย 1 เดือนจึงจะมีสิทธิ์ สำหรับอุปกรณ์จีนแผ่นดินใหญ่ที่มี Xiaomi HyperOS คุณจะต้องไปถึง Xiaomi Community ระดับ 5 และทำการสอบและผ่านการให้คะแนนด้วยตนเองก่อนจึงจะสามารถเพิ่มบัญชีของคุณได้ ในอุปกรณ์บางรุ่นที่มีระบบ Mediatek บนชิป อาจเป็นไปได้ที่จะปลดล็อคโดยใช้ MTKClient ซึ่งเป็นเครื่องมือของบุคคลที่สาม

โซนี่ ปานกลาง รายคำสั่ง โดยต้องขอโค้ดจากเว็บไซต์ของบริษัท
Fairphone ปานกลาง รายคำสั่ง โดยต้องขอโค้ดจากเว็บไซต์ของบริษัทหรือฟอรั่ม
โมโตโรลา ปานกลาง (ไม่ใช่ Verizon, AT&T, Tracfone)

เป็นไปไม่ได้ (Verizon, AT&T, Tracfone)

รายคำสั่ง ขอรหัสได้ที่เว็บไซต์ของบริษัท
Realme ปานกลาง-ยาก (จีนแผ่นดินใหญ่และอินเดีย)

เป็นไปไม่ได้ (ทั่วโลก)

รายคำสั่ง หลังจากติดตั้งแอปทดสอบเชิงลึกและส่งแอปพลิเคชันสำหรับการทดสอบเชิงลึก
Nothing ง่าย รายคำสั่ง
หัวเว่ย ปานกลาง-ยาก (Kirin SoCs, โทรศัพท์ Huawei บางรุ่น)

เป็นไปไม่ได้ เนื่องจากบริการปลดล็อคปิดตัวลง (อุปกรณ์อื่นๆ)

โทรศัพท์ Huawei บางรุ่นที่ใช้ Kirin SoC สามารถปลดล็อค bootloader ผ่าน Potatonv: https://www.xda-developers.com/huawei-honor-bootloader-unlock-potatonv/

อุปกรณ์อื่นๆ: ไม่มี

OPPO ง่าย (MediaTek) หรือโทรศัพท์ที่ซื้อในจีนแผ่นดินใหญ่[4]

ปานกลาง (Snapdragon) เฉพาะโทรศัพท์ในรายการสนับสนุนเท่านั้นที่สามารถปลดล็อคโทรศัพท์ OPPO ที่ใช้ Snapdragon ได้ โทรศัพท์ที่ไม่อยู่ในรายชื่อสนับสนุนยังคงสามารถทำได้หากใช้เครื่องมือแบบชำระเงินหรือที่เรียกว่า UnlockTool โดยไม่ต้องใช้เครื่องมือแบบชำระเงิน มันคงเป็นไปไม่ได้ที่จะปลดล็อค การปลดล็อคสามารถทำได้บน Mediatek SoC บางตัวผ่าน MTKClient โปรดทราบว่าไบนารีของ fastboot ถูกลบออกหรือล็อคด้วยคีย์ RSA

HMD-Nokia ทำไม่ได้
วีโว่ ทำไม่ได้
LG ทำไม่ได้[7]
Tecno ง่าย รายคำสั่ง
Infinix ทำไม่ได้
TCL ทำไม่ได้

ประวัติ

[แก้]

ตัวโหลดโปรแกรมปลุกเครื่องของโทรศัพท์กูเกิล Nexus และ Pixel สามารถปลดล็อกได้โดยใช้รายคำสั่ง fastboot คือ fastboot oem unlock หรือ fastboot flashing unlock[8]

ในปี 2011 แม้โมโตโรลาจะแจกจำหน่ายตัวปลดล็อกตัวโหลดโปรแกรมปลุกเครื่องสำหรับ Droid Razr แต่บริษัทโทรศัพท์ก็ได้เอาโปรแกรมนี้ออกจากรุ่นที่ตนใช้[9]

ปี 2011 โซนี่โมบายล์ได้แจกจำหน่ายซอฟต์แวร์ปลดล็อกตัวโหลดโปรแกรมปลุกเครื่อง[10] แต่ผู้ใช้จะต้องให้เลข IMEI แก่เว็บไซต์ของโซนี่[11] ในปี 2012 เอซุสได้แจกจำหน่ายโปรแกรมปลดล็อกตัวโหลดโปรแกรมปลุกเครื่องสำหรับโทรศัพท์รุ่น Asus Transformer Prime TF201[12]

ในปี 2012 โมโตโรลาได้แจกจำหน่ายโปรแกรมปลดล็อกตัวโหลดโปรแกรมปลุกเครื่องโดยมีข้อจำกัด[13] คือผู้ใช้จะต้องยอมรับเงื่อนไขสัญญาและสร้างบัญชีก่อนที่จะปลดล็อกโทรศัพท์รุ่น Moto G ได้[14]

โทรศัพท์ HTC มีล็อกพิเศษที่เพิ่มขึ้น ซึ่งเรียกว่า "S-OFF/S-ON"

ตัวโหลดโปรแกรมปลุกเครื่องบางอย่างสามารถปลดล็อกได้ด้วยการแฮ็ก หรือใช้วิธีที่ผู้ผลิตระบุ วิธีหลังปกติจะลบข้อมูลออกจากอุปกรณ์ทั้งหมด[1] อนึ่ง ผู้ผลิตบางรายยังห้ามไม่ให้ปลดล็อกโทรศัพท์ที่ล็อกอยู่กับบริษัทโทรศัพท์ ส่วนโทรศัพท์และแท็บเล็ตของซัมซุงในสหรัฐหรือแคนาดา ไม่อนุญาตให้ปลดล็อกไม่ว่าจะล็อกอยู่กับบริษัทโทรศัพท์หรือไม่

ในปี 2018 ผู้พัฒนาโปรแกรมในกลุ่ม XDA Developers ได้เริ่มให้บริการปลดล็อกสำหรับสมาร์ทโฟนของโนเกียบางรุ่น[15] ต่อมาในปี 2021 ก็ได้ให้บริการปลดล็อกสำหรับโทรศัพท์ Samsung Galaxy S20 และ Samsung Galaxy S21[16]

ในปี 2019 หัวเว่ยประกาศว่าจะให้ผู้ใช้ปลดล็อกโทรศัพท์ชุด Mate 30 แต่ตอนหลังก็เปลี่ยนใจ[17] และก็ไม่ได้ให้โค้ดสำหรับปลดล็อกอีกเลยตั้งแต่ปี 2018[18] โปรแกรมเจาะช่องโหว่ชื่อว่า checkm30 ได้พัฒนาขึ้นเพื่อใช้ปลดล็อกโทรศัพท์หัวเว่ยที่ใช้ชิป HiSilicon[19]

ในปี 2021 เมื่อปลดล็อกตัวโหลดโปรแกรมปลุกเครื่องของ Samsung Galaxy Z Fold 3 กล้องก็จะทำงานผิดปกติ ซึ่งสามารถแก้ไขโดยล็อกตัวโหลดอีก[20] ต่อมาซัมซุงก็ได้แก้ไขปัญหา[21]

อื่นๆ

[แก้]

ไมโครซอฟท์

[แก้]

โปรแกรม WPInternals สามารถใช้ปลดล็อกตัวโหลดโปรแกรมปลุกเครื่องของโทรศัพท์ Nokia Lumia ที่ใช้ระบบปฏิบัติการวินโดวส์โฟน แต่ก็ใช้กับโทรศัพท์ Alcatel Idol 4 หรือ HP Elite x3 ซึ่งใช้ระบบปฏิบัติการเดียวกันไม่ได้[22][23] รุ่น 1.0 ได้แจกจำหน่ายเมื่อเดือนพฤศจิกายน 2015[24] ในเดือนตุลาคม 2018 ก็ได้เปลี่ยนเป็นซอฟต์แวร์โอเพนซอร์ส เมื่อผู้พัฒนาหลัก (คือ René Lergner ผู้มีนามแฝงว่า HeathCliff74) ได้ลาออกจากโปรเจ็กต์นี้[25]

ตัวโหลดโปรแกรมปลุกเครื่องของ Windows RT สามารถปลดล็อกได้ด้วยการใช้ช่องโหว่ แต่ต่อมาไมโครซอฟท์ก็ได้อัปเดตปิดช่องโหว่นี้ในปี 2016[26] ระบบ x86 ปกติจะใช้ตัวโหลด UEFI Secure Boot ซึ่งทั่วไปสามารถปลดล็อกได้

แอปเปิล

[แก้]

ระบบป้องกัน ROM ปลุกเครื่องในอุปกรณ์ไอโอเอสที่มีหน่วยประเมินผลกลาง A11 หรือเก่ากว่านั้นสามารถปลดได้ด้วยช่องโหว่ทางฮาร์ดแวร์ที่รู้จักกันว่า checkm8 จึงทำให้สามารถใช้ระบบปฏิบัติการอื่นๆ บนเครื่องได้[27]

แมคอินทอชที่ใช้ชิป Apple Silicon สามารถปลดล็อกได้[28] แต่อุปกรณ์อื่นๆ ของแอปเปิล เช่น ไอโฟนและไอแพดก็ไม่สามารถปลดล็อกได้แม้จะใช้ชิปชุดเดียวกัน

กูเกิล

[แก้]

โหมดผู้พัฒนา (developer mode) ของโครมบุ๊กจะคล้ายๆ กับการปลดล็อกตัวโหลดโปรแกรมปลุกเครื่อง[29] โครมบุ๊กใช้บูตโหลดเดอร์ที่สามารถเปลี่ยนหรือเขียนทับโดยเอานอตป้องกันการเขียนออก[30]

ในปี 2013 บูตโหลดเดอร์ทของโครมคาสต์ (Chromecast) ถูกแฮ็กโดยอาศัยจุดอ่อนอย่างหนึ่ง[31] ต่อมาในปี 2021 ก็ถูกแฮ็กอีกอาศัยช่องโหว่อย่างอื่น[32]

สเปซเอ็กซ์

[แก้]

ในเดือนสิงหาคม 2020 นักวิจัยทางด้านความปลอดภัยคอมพิวเตอร์ ได้ใช้การโจมตีแบบ voltage fault injection ซึ่งทำเมื่อบูตโหลดเดอร์กำลังทำงาน เพื่อหลีกเลี่ยงการตรวจสอบเฟิร์มแวร์ของจานดาวเทียมสตาร์ลิงก์ของสเปซเอ็กซ์[33]

การล็อกคืน

[แก้]

แอนดรอยด์บางรุ่นอาจล็อกบูตโหลดเดอร์คืนได้[34]

การปิดบริการออนไลน์

[แก้]

ในต้นปี 2018 หัวเว่ยได้ระงับการให้โค้ดสำหรับปลดล็อกบูตโหลดเดอร์[35] ในปลายปี 2021 LG ได้เลิกบริการเว็บไซต์ที่ให้โค้ดสำหรับปลดล็อกบูตโหลดเดอร์[36]

ดูเพิ่ม

[แก้]

เชิงอรรถและอ้างอิง

[แก้]
  1. ↑ 1.0 1.1 Afonin, Oleg (2016). Mobile Forensics ' Advanced Investigative Strategies (1 ed.). Packt Publishing. ISBN 978-1-78646-408-8. OCLC 960040717.
  2. ↑ Tamma, Rohit; Donnie Tindall (2015). Learning Android forensics: a hands-on guide to Android forensics, from setting up the forensic workstation to analyzing key forensic artifacts. Birmingham, UK. ISBN 978-1-78217-444-8. OCLC 910639389.
  3. ↑ 3.0 3.1 Hoffman, Chris (2016-09-22). "The Security Risks of Unlocking Your Android Phone's Bootloader". How-To Geek (ภาษาอังกฤษแบบอเมริกัน). สืบค้นเมื่อ 2021-08-04.
  4. ↑ 4.0 4.1 Porup, J. M. (2017-06-19). "How to install Linux on a Chromebook (and why you should)". Ars Technica (ภาษาอังกฤษแบบอเมริกัน). เก็บจากแหล่งเดิมเมื่อ 2017-06-19. สืบค้นเมื่อ 2021-09-06.
  5. ↑ "Qualcomm Smartphone for Snapdragon Insiders Review". PCMag (ภาษาอังกฤษ). เก็บจากแหล่งเดิมเมื่อ 2021-08-16. สืบค้นเมื่อ 2021-09-06.
  6. ↑ Wokke, Arnoud (2021-08-28). "Custom roms voor Android - Hoe zijn installatie en gebruik anno nu?". Tweakers (ภาษาดัตช์). สืบค้นเมื่อ 2022-06-14.
  7. ↑ "Termination of LG Mobile Developer website service". developer.lge.com. คลังข้อมูลเก่าเก็บจากแหล่งเดิมเมื่อ 2021-12-05. สืบค้นเมื่อ 2023-05-07.{{cite web}}: CS1 maint: bot: original URL status unknown (ลิงก์)
  8. ↑ "Factory Images for Nexus and Pixel Devices | Google Play services". Google Developers (ภาษาอังกฤษ). สืบค้นเมื่อ 2022-11-07.
  9. ↑ Ingraham, Nathan (2011-10-24). "GSM Motorola RAZR hits the FCC; Verizon model has locked bootloader". The Verge (ภาษาอังกฤษ). สืบค้นเมื่อ 2022-06-14.
  10. ↑ By (2011-04-14). "Sony Ericsson Promotes Android Bootloader Unlocking". Hackaday (ภาษาอังกฤษแบบอเมริกัน). สืบค้นเมื่อ 2022-06-14.
  11. ↑ Kotipalli, Srinivasa Rao; Mohammed A. Imran (2016). Hacking Android: explore every nook and cranny of the Android OS to modify your device and guard it against security threats. Birmingham, UK. ISBN 978-1-78588-800-7. OCLC 957298786.
  12. ↑ Tiefenthäler, Ronald (2012-02-22). "Asus: Bootloader Unlock Tool für Tablet Transformer Prime TF201 verfügbar". Notebookcheck (ภาษาเยอรมัน). สืบค้นเมื่อ 2021-08-04.
  13. ↑ Rodgers, Evan (2012-08-17). "Motorola unveils Android bootloader unlocking tool with limited device support". The Verge (ภาษาอังกฤษ). เก็บจากแหล่งเดิมเมื่อ 2012-08-19. สืบค้นเมื่อ 2021-09-10.
  14. ↑ Viscomi, Rick; Andy Davies; Marcel Duran (2015). Using WebPageTest: web performance testing for novices and power users. Sebastopol, CA. ISBN 978-1-4919-0281-3. OCLC 927108295.
  15. ↑ Rox, Ricci (2018-04-02). "Nokia users can now unofficially unlock their bootloaders but the methodology is as sketchy as it gets". Notebookcheck (ภาษาอังกฤษ). สืบค้นเมื่อ 2021-09-06.
  16. ↑ "Android[UNSAMLOCK]". 2021-01-08.
  17. ↑ "Huawei Mate 30 will not have an unlocked bootloader". The Indian Express (ภาษาอังกฤษ). 2019-09-25. เก็บจากแหล่งเดิมเมื่อ 2019-09-26. สืบค้นเมื่อ 2021-09-06.
  18. ↑ "Huawei will no longer offer bootloader unlock codes for its Android devices". 9to5Google (ภาษาอังกฤษแบบอเมริกัน). 2018-05-24. สืบค้นเมื่อ 2021-09-06.
  19. ↑ "Checkmate Mate 30 - Attack the bootrom of Huawei smartphones" (PDF). เก็บ (PDF)จากแหล่งเดิมเมื่อ 2021-09-06.
  20. ↑ Clark, Mitchell (2021-08-24). "Samsung will let you unlock your Z Fold 3's bootloader, but at the cost of your cameras". The Verge (ภาษาอังกฤษ). เก็บจากแหล่งเดิมเมื่อ 2021-08-24. สืบค้นเมื่อ 2021-09-06.
  21. ↑ "Unlocking the bootloader no longer kills the Galaxy Z Fold 3's cameras". xda-developers (ภาษาอังกฤษแบบอเมริกัน). 2021-12-07. สืบค้นเมื่อ 2022-03-14.
  22. ↑ "Tool van Nederlandse ontwikkelaar kan custom roms op alle Lumia's flashen". Tweakers (ภาษาดัตช์). สืบค้นเมื่อ 2021-08-04.
  23. ↑ "Windows Phone Internals 2.2 Unlocks the Bootloader on all Windows 8 & 10 Lumia Smartphones". xda-developers (ภาษาอังกฤษแบบอเมริกัน). 2017-12-04. สืบค้นเมื่อ 2021-08-04.
  24. ↑ Andrew Orlowski. "Rooting and modding a Windows Phone is now child's play". The Register (ภาษาอังกฤษ). สืบค้นเมื่อ 2022-06-14.
  25. ↑ "Windows 10 Mobile's bootloader unlocker is now open source". Neowin (ภาษาอังกฤษ). สืบค้นเมื่อ 2022-06-14.
  26. ↑ Francisco, Shaun Nichols in San. "Microsoft silently kills dev backdoor that boots Linux on locked-down Windows RT slabs". www.theregister.com (ภาษาอังกฤษ). สืบค้นเมื่อ 2021-09-06.
  27. ↑ Lundberg, Anders. "16-year-old runs Linux on iPhone 7". Macworld UK (ภาษาอังกฤษ). สืบค้นเมื่อ 2021-08-04.
  28. ↑ January 2021, Michelle Ehrhardt 19 (2021-01-19). "Linux is Finally on Apple M1...Kind Of". Tom's Hardware (ภาษาอังกฤษ). สืบค้นเมื่อ 2021-08-04.
  29. ↑ December 2014, Lucian Armasu 31 (2014-12-31). "You Can Now Run Full Linux Apps Inside A Chrome OS Window". Tom's Hardware (ภาษาอังกฤษ). สืบค้นเมื่อ 2021-09-06.
  30. ↑ Robert, Foss (2017-03-08). "Quick hack: Removing the Chromebook Write-Protect screw". Collabora (ภาษาอังกฤษ). สืบค้นเมื่อ 2021-09-04.
  31. ↑ "Chromecast bootloader exploit surfaces, opens up plenty of possibilities (video)". Engadget (ภาษาอังกฤษแบบอเมริกัน). เก็บจากแหล่งเดิมเมื่อ 2020-09-04. สืบค้นเมื่อ 2021-09-06.
  32. ↑ "Modders ontgrendelen bootloader van Google Chromecast met Google TV". Tweakers (ภาษาดัตช์). เก็บจากแหล่งเดิมเมื่อ 2021-08-01. สืบค้นเมื่อ 2021-09-06.
  33. ↑ Hardcastle, Jessica Lyons. "Starlink satellite dish cracked on stage at Black Hat". The Register (ภาษาอังกฤษ). สืบค้นเมื่อ 2022-11-22.
  34. ↑ Wilde, Damien (2021-09-09). "How to downgrade from Android 12 Beta to Android 11 on Google Pixel [Video]". 9to5Google (ภาษาอังกฤษแบบอเมริกัน). สืบค้นเมื่อ 2021-09-28.
  35. ↑ "Huawei stopt met het uitdelen van codes om bootloader vrij te geven". Tweakers (ภาษาดัตช์). สืบค้นเมื่อ 2023-05-07.
  36. ↑ "LG stopt eind dit jaar met tool voor unlocken van smartphonebootloaders". Tweakers (ภาษาดัตช์). สืบค้นเมื่อ 2023-05-07.

แหล่งข้อมูลอื่น

[แก้]
เข้าถึงจาก "https://th.wikipedia.org/w/index.php?title=การปลดล็อกบูตโหลดเดอร์&oldid=12112719"