กระทรวงมหาดไทย (จีนโบราณ)

กระทรวงมหาดไทย หรือ ลี้ปู้ (จีน: 吏部; พินอิน: Lì bù) เป็นหน่วยงานระดับกระทรวงในยุคจีนโบราณ

ประวัติศาสตร์

ราชวงศ์ฮั่นตะวันออกเริ่มจัดตั้ง ลี้เฉา (吏曹) ต่อมาเปลี่ยนชื่อเป็น ซ่างซูฉางซื่อเกา (尚书常侍曹) หลังราชวงศ์เว่ย และราชวงศ์จิ้น มันถูกเรียกว่ากระทรวงมหาดไทย (吏部 "ลี้ปู้") ในสมัยราชวงศ์สุย ราชวงศ์ถัง ยุคห้าราชวงศ์และสิบอาณาจักร เป็นหนึ่งในหกกระทรวงภายใต้สังกัด (尚书省"ซ่างซูเฉิ่ง") ขุนนางที่เป็นหัวหน้าของกระทรวงมหาดไทยถูกเรียกว่าเสนาบดีว่าการกระทรวงมหาดไทย (吏部尚书 "ลี้ปู้ซ่างซู")

กระทรวงมหาดไทยประกอบด้วย 4 กรม ดังนี้ (吏部司"ลี้ปู้ซือ")、(司封司 "ซือเฟิงซือ")、(司勋司 "ซือซุนซือ")、(考功司 "ข่าวกงซือ")

กระทรวงมหาดไทยราชวงศ์หมิง

หลังจากจักรพรรดิหงอู่ยกเลิกตำแหน่งอัครเสนาบดี ทำให้กระทรวงทั้งหกอยู่ภายใต้การควบคุมจักรพรรดิโดยตรง กระทรวงมหาดไทยในราชวงศ์หมิง รับผิดชอบในการประเมิน แต่งตั้ง โยกย้าย ลดเลื่อนตำแหน่ง ถอดถอนข้าราชการ และมีอำนาจแต่งตั้งข้าราชการทหารในสังกัดกระทรวงกลาโหม (兵部 "ปิงปู้") แต่ไม่มีอำนาจแต่งตั้งคณะรัฐบาลต้าเสวียซื่อ (内阁大学士)

ขุนนางในกระทรวงมหาดไทยราชวงศ์หมิง

• เสนาบดีว่าการกระทรวงมหาดไทย (吏部尚书"ลี้ปู้ซ่างซู") จำนวน 1 คน เป็นขุนนางขั้น 2 ชั้นเอก
• เสนาบดีช่วยซ้าย (左侍郎 "จั่วซื่อหลาง"), เสนาบดีช่วยขวา (右侍郎 "โย่วซื่อหลาง") เป็นขุนนางขั้น 3 ชั้นเอก
• ปลัดทูลฉลอง (司务厅"ซืออู้วทิง") จำนวน 2 คน เป็นขุนนางขั้น 9 ชั้นรอง
• จางวางกรม (郎中 "หลางจง") กรมละ 1 คน เป็นขุนนางขั้น 5 ชั้นเอก
• เจ้ากรม (员外郎 "หยวนไว่หลาง") กรมละ 1 คน เป็นขุนนางขั้น 5 ชั้นรอง
• สมุบาญชีย์ (主事 "จู่ซื่อ") กรมละ 1 คน เป็นขุนนางขั้น 6 ชั้นเอก

กระทรวงมหาดไทยราชวงศ์ชิง

ขุนนางในกระทรวงมหาดไทยราชวงศ์ชิงประกอบด้วยเสนาบดีว่าการ (尚书 "ซ่างซู") เป็นขุนนางขั้น 1 ชั้นรอง และมีเสนาบดีช่วยซ้าย (左侍郎 "จั่วซื่อหลาง"), เสนาบดีช่วยขวา (右侍郎 "โย่วซื่อหลาง") เป็นขุนนางขั้น 2 ชั้นรอง

อ้างอิง

• 《晋书·职官志》：“后汉光武改常侍曹为吏部曹，主选举祠祀事……灵帝以侍中梁鹄为选部尚书，于此始见曹名。及魏改选部为吏部，主选部事。”
• 《新唐书·百官志一》：“吏部。尚书一人，正三品；侍郎二人，正四品上；郎中二人，正五品上；员外郎二人，从六品上，掌文选、勋封、考课之政。以三铨之法官天下之材，以身、言、书、判、德行、才用、劳效较其优劣而定其留入，为之注拟……其属有四：一曰吏部，二曰司封，三曰司勋，四曰考功。”