ปาณินิ
(เปลี่ยนทางจาก Pāṇini)
ปาณินิ | |
|---|---|
 ตำราไวยากรณ์ของปาณินิในเอกสารตัวเขียนเปลือกไม้เบิร์ชช่วงคริสต์ศตวรรษที่ 17 จากกัศมีร์ | |
| ผลงานเด่น | อัษฏาธยายี (สันสกฤตแบบแผน) |
| ยุค | รุ่งเรือง: ศตวรรษที่ 4 ก่อนคริสต์ศักราช;[1][2][3]; รุ่งเรือง: 400–350 ปีก่อนคริสต์ศักราช[4]; ศตวรรษที่ 6–5 ก่อนคริสต์ศักราช[5][6] |
| แนวทาง | อนุทวีปอินเดียตะวันตกเฉียงเหนือ[note 1] |
ความสนใจหลัก | ไวยากรณ์, ภาษาศาสตร์ |
นักภาษาศาสตร์ที่ยิ่งใหญ่ที่สุดในสมัยโบราณ
ปาณินิ.. เป็นนักภาษาศาสตร์ที่ยิ่งใหญ่ที่สุดในสมัยโบราณ และสมควรได้รับการยกย่อง
ปาณินิ.. เป็นนักภาษาศาสตร์ที่ยิ่งใหญ่ที่สุดในสมัยโบราณ และสมควรได้รับการยกย่อง
— JF Staal, ผู้อ่านเกี่ยวกับไวยากรณ์ภาษาสันสกฤต[8]
ปาณินิ (Pāṇini, อักษรเทวนาครี: पाणिनि, ข้อผิดพลาด: {{IPA}}: ไม่รู้จักแท็กภาษา: paːɳɪnɪ) เป็นนักไวยากรณ์ นิรุกติศาสตร์ภาษาสันสกฤต และปราชญ์ที่เคารพในอินเดียโบราณ[7][9][10] โดยระบุปีที่มีชีวิตระหว่างศตวรรษที่ 6[5][6] ถึงศตวรรษที่ 4 ก่อนคริสต์ศักราช[1][2][3][4]
นับตั้งแต่นักวิชาการชาวยุโรปค้นพบและตีพิมพ์ผลงานของเขาในคริสต์ศตวรรษที่ 19 ปาณินิได้รับการกล่าวถึงเป็น "นักภาษาศาสตร์เชิงพรรณนาคนแรก"[11] และแม้แต่ “บิดาแห่งภาษาศาสตร์”[12][13][14]
ไวยากรณ์ของปาณินินับเป็นจุดสิ้นสุดของภาษาสันสกฤตยุคพระเวท นำไปสู่ภาษาสันสกฤตแบบแผน (Classical Sanskrit)[15] และส่งอิทธิพลต่อนักภาษาศาสตร์หลายคน เช่น แฟร์ดีน็อง เดอ โซซูร์และลีโอนาร์ด บลูมฟีลด์[16]
สิ่งสืบทอด
[แก้]ปาณินิเป็นที่รู้จักจากอัษฏาธยายี ตำราแบบพระสูตรเกี่ยวกับไวยากรณ์ภาษาสันสกฤต[10][7] 3,959 สูตรหรือหลักในด้านภาษาศาสตร์, วากยสัมพันธ์ และอรรถศาสตร์ภายใน "แปดบท" ซึ่งเป็นตำราพื้นฐานของเวทางค์ สาขาวฺยากรณ (Vyākaraṇa) ในสมัยพระเวท[17][18][19] แนวคิดของเขาได้รับอิทธิพลจากนักวิชาการในศาสนาแบบอินเดียอื่น ๆ เช่น ศาสนาพุทธ[20]
ทฤษฎีวิทยาหน่วยคำของปาณินิมีความก้าวหน้ากว่าทฤษฎีของตะวันตกใด ๆ ก่อนคริสต์ศตวรรษที่ 20[21]
วันที่และเนื้อหา
[แก้]บิดาแห่งภาษาศาสตร์
ประวัติภาษาศาสตร์ไม่ได้เริ่มที่เพลโตหรือแอริสตอเติล แต่เริ่มที่ปาณินิ นักไวยากรณ์ชาวอินเดีย
ประวัติภาษาศาสตร์ไม่ได้เริ่มที่เพลโตหรือแอริสตอเติล แต่เริ่มที่ปาณินิ นักไวยากรณ์ชาวอินเดีย
ปาณินิน่าจะอาศัยอยู่ที่ชาลาตุลา ในแคว้นคันธาระโบราณ บริเวณตะวันตกเฉียงเหนือของอนุทวีปอินเดีย[a] ในสมัยมหาชนบท[23][4]
ชื่อปาณินิเป็นนามสกุลจากบิดาที่หมายถึงลูกหลานของปาณินะ[24] ชื่อเต็มของเขาในมหาภาษฺย (Mahābhāṣya) ของปตัญชลิ โองการที่ 1.75.13 และ 3.251.12 คือทกฺษิปุตฺร ปาณินิ (Dakṣiputra Pāṇini) โดยส่วนแรกกล่าวแนะว่าแม่ของเขามีชื่อว่าทกฺษิ (Dakṣi)[6]
วันที่
[แก้]ไม่มีใครทราบอย่างแน่ชัดว่าปาณินิมีชีวิตอยู่ในช่วงใด แม้แต่ศตวรรษที่เขามีชีวิตอยู่ โดยประมาณการว่าปาณินิมีชีวิตอยู่ในช่วงศตวรรษที่ 7[25] หรือ 6[6] ถึงศตวรรษที่ 4 ก่อนคริสต์ศักราช[26][1][2][3][4]
ตำนานและคำตอบรับในยุคหลัง
[แก้]ปาณินิได้รับการกล่าวถึงในชาดกและตำราอินเดียโบราณหลายเล่ม เช่น ปัญจตันตระ กล่าวไว้ว่า ปาณินิถูกสิงโตฆ่า[27][28][29]
ภาพของปาณินิถูกบรรจุลงในตราไปรษณียากรอินเดียราคา 5 รูปี ในเดือนสิงหาคม ค.ศ. 2004[30][31][32][33]
หมายเหตุ
[แก้]- ↑ George Cardonna รายงานว่า ตามธรรมเนียมเชื่อว่าปาณินิมาจากชาลาตุลา (Salatura) ในบริเวณตะวันตกเฉียงเหนือของอนุทวีปอินเดีย[4] น่าจะอยู่ในแคว้นคันธาระโบราณ[7]
อ้างอิง
[แก้]- ↑ 1.0 1.1 1.2 Vergiani 2017, p. 243, n.4.
- ↑ 2.0 2.1 2.2 Bronkhorst 2016, p. 171.
- ↑ 3.0 3.1 3.2 Houben 2009, p. 6.
- ↑ 4.0 4.1 4.2 4.3 4.4 Cardona 1997, p. 268.
- ↑ 5.0 5.1 Staal 1996, p. 39.
- ↑ 6.0 6.1 6.2 6.3 Scharfe 1977, p. 88.
- ↑ 7.0 7.1 7.2 Staal 1965.
- ↑ Staal 1972, p. xi.
- ↑ Lidova 1994, p. 108-112.
- ↑ 10.0 10.1 Lochtefeld 2002a, p. 64–65, 140, 402.
- ↑ Francois, A; Ponsonnet, M (27 กันยายน 2013). "Descriptive Linguistics". ใน R. Jon McGee; Richard L. Warms (บ.ก.). Theory in Social and Cultural Anthropology: An Encyclopedia. Los Angeles: Sage Publications. p. 184. ISBN 978-1-4129-9963-2.
- ↑ Bod 2013, p. 14-19.
- ↑ Patañjali; Ballantyne, James Robert; Kaiyaṭa; Nāgeśabhaṭṭa (1855). Mahābhāṣya …. Mirzapore. OCLC 47644586.
- ↑ Pāṇini; Boehtlingk, Otto von (1886). Panini's Grammatik, herausgegeben, übersetzt, erläutert… von O. Böhtlingk. Sansk. and Germ (ภาษาอังกฤษ). Leipzig. OCLC 562865694.
- ↑ Kawaguchi, Yuji; Minegishi, Makoto; Viereck, Wolfgang (2011). Corpus-based Analysis and Diachronic Linguistics. John Benjamins Publishing Company. pp. 223–224. ISBN 978-90-272-7215-7.
- ↑ Robins, Robert Henry (1997). A short history of linguistics (4th ed.). London: Longman. ISBN 0-582-24994-5. OCLC 35178602.
- ↑ Johnson, W. J. (2009), A Dictionary of Hinduism, Oxford University Press, ISBN 978-0-19-861025-0, article on Vyakarana
- ↑ Coward 1990, p. 105.
- ↑ Mitchell, Lisa (2009). Language, Emotion, and Politics in South India. Indiana University Press. p. 108. ISBN 978-0-253-35301-6.
- ↑ Scharfe 1977, p. 152–154.
- ↑ Staal, Frits (1988). Universals: studies in Indian logic and linguistics. University of Chicago Press. p. 47. ISBN 978-0-226-76999-8.
- ↑ Bod 2013, p. 14–18.
- ↑ Avari, Burjor (2007). India: The Ancient Past: A History of the Indian Sub-Continent from c. 7000 BC to AD 1200 (ภาษาอังกฤษ). Routledge. p. 156. ISBN 978-1-134-25161-2.
- ↑ Pāṇini; Katre, Sumitra Mangesh (1989). Aṣṭādhyāyī of Pāṇini. Motilal Banarsidass. p. xx. ISBN 978-81-208-0521-7.
- ↑ Bod 2013, p. 14.
- ↑ Bronkhorst 2019.
- ↑ Cardona, George (1976). Pāṇini: a survey of research.
The verse reads siṃho vyākaraṇasya kartur aharat prāṇān priyān pāṇineḥ "a lion took the dear life of Panini, author of the grammatical treatise". The context is a list of scholars killed by animals, siṃho vyākaraṇasya kartur aharat prāṇān priyān pāṇineḥ / mīmāṃsākṛtam unmamātha sahasā hastī muniṃ jaiminim // chandojnānanidhim jaghāna makaro velātaṭe piṅgalam / ajñānāvṛtacetasām atiruṣāṃ ko'rthas tiraścām guṇaiḥ // Translation: "A lion killed Pāṇini; an elephant madly crushed the sage Jaimini, Mimamsa's author; Pingala, treasury of knowledge of poetic meter, was killed by a crocodile at the water's edge. What do senseless beasts, overcome with fury, care for intellectual virtues?" (Pañcatantra II.28, sometimes ascribed to Vallabhadeva)
- ↑ Bhattacharyya, D. C. (1928). "Date of the Subhasitavali". Journal of the Royal Asiatic Society of Great Britain and Ireland. 60 (1): 135–137. doi:10.1017/S0035869X00059773. JSTOR 25221320.
- ↑ Winternitz, Moriz (1963). History of Indian Literature. Motilal Banarsidass. p. 462. ISBN 978-81-208-0056-4.; Nakamura, Hajime (1983). A History of Early Vedānta Philosophy. Motilal Banarsidass. p. 400. ISBN 978-81-208-0651-1.
- ↑ "Stamps 2004". Indian Department of Posts, Ministry of Communications & Information Technology. 23 April 2015. คลังข้อมูลเก่าเก็บจากแหล่งเดิมเมื่อ 2022-02-18. สืบค้นเมื่อ 3 June 2015.
- ↑ "Panini". istampgallery.com. สืบค้นเมื่อ 11 ธันวาคม 2018.
- ↑ "Hinduism Today Magazine". hinduismtoday.com (ภาษาอังกฤษ). Himalayan Academy. สืบค้นเมื่อ 11 ธันวาคม 2018.
- ↑ "India Postage Stamp on Panini issued on 01 Aug 2004". getpincodes.com. สืบค้นเมื่อ 11 ธันวาคม 2018.
บรรณานุกรม
[แก้]- Bhate, S.; Kak, S. (1993), "Panini and Computer Science", Annals of the Bhandarkar Oriental Research Institute, vol. 72, pp. 79–94
- Bod, Rens (2013), A New History of the Humanities: The Search for Principles and Patterns from Antiquity to the Present, Oxford University Press, ISBN 978-0-19-966521-1
- Bronkhorst, Johannes (2016), How the Brahmins Won: From Alexander to the Guptas, BRILL, ISBN 978-90-04-31551-8
- Bronkhorst, Johannes (2019), A Śabda Reader: Language in Classical Indian Thought, Columbia University Press, ISBN 978-0-231-54831-1
- Cardona, George (1997) [1976], Pāṇini: A Survey of Research, Motilal Banarsidass, ISBN 978-81-208-1494-3
- Carter, George F.; และคณะ (1979), "On Mundkur on Diffusion", Current Anthropology, 20 (2): 425–428, doi:10.1086/202297, S2CID 143783458
- Coward, Harold G. (1990), Karl Potter (บ.ก.), The Philosophy of the Grammarians, in Encyclopedia of Indian Philosophies Volume 5, Princeton University Press, ISBN 978-81-208-0426-5
- François, Alexandre; Ponsonnet, Maïa (2013), "Descriptive linguistics" (PDF), ใน Jon R. McGee; Richard L. Warms (บ.ก.), Theory in Social and Cultural Anthropology: An Encyclopedia, vol. 1, SAGE Publications, pp. 184–187, ISBN 978-1-4129-9963-2
- Houben, Jan E.M. (2009), "Pāṇini's Grammar and Its Computerization: A Construction Grammar Approach*", ใน Amba Kulkarni; Gérard Huet (บ.ก.), Sanskrit Computational Linguistics, Third International Symposium, Hyderabad, India, Springer, pp. 6–25, ISBN 978-3-540-93884-2
- Ingerman, Peter Zilahy (มีนาคม 1967), ""Pāṇini-Backus Form" Suggested", Communications of the ACM, 10 (3): 137, doi:10.1145/363162.363165, S2CID 52817672 Ingerman suggests that the then-called Backus normal form be renamed to the Pāṇini–Backus form, to give due credit to Pāṇini as the earliest independent inventor.
- Kadvany, John (8 กุมภาพันธ์ 2008), "Positional Value and Linguistic Recursion", Journal of Indian Philosophy, 35 (5–6): 487–520, CiteSeerX 10.1.1.565.2083, doi:10.1007/s10781-007-9025-5, S2CID 52885600
- Tibor Kiss (2015), Syntax - Theory and Analysis, Walter de Gruyter, ISBN 978-3-11-037740-8
- Lidova, Natalia (1994), Drama and Ritual of Early Hinduism, Motilal Banarsidass, ISBN 978-81-208-1234-5
- Lochtefeld, James G. (2002a), The Illustrated Encyclopedia of Hinduism: A-M, The Rosen Publishing Group, ISBN 978-0-8239-3179-8
- Misra, Kamal K. (2000), Textbook of Anthropological Linguistics, Concept Publishing Company
- Prince, Alan; Smolensky, Paul (15 เมษายน 2008), Optimality Theory: Constraint Interaction in Generative Grammar, John Wiley & Sons, ISBN 978-0-470-75939-4
- T. R. N. Rao. Pāṇini-backus form of languages. 1998.
- Scharfe, Hartmut (1977), Grammatical Literature, Otto Harrassowitz Verlag, ISBN 978-3-447-01706-0
- Staal, Frits (April 1965), "Euclid and Pāṇini", Philosophy East and West, 15 (2): 99–116, doi:10.2307/1397332, JSTOR 1397332
- Staal, Frits (1972), A Reader on the Sanskrit Grammarians, MIT Press, ISBN 0-262-19078-8
- Staal, Frits (1996), Ritual and Mantras: Rules Without Meaning, Motilal Banarsidass, ISBN 978-81-208-1412-7
- Tiwary, Kapil Muni 1968 Pāṇini's description of nominal compounds, University of Pennsylvania doctoral dissertation, unpublished.
- Vergiani, Vincenzo (2017), "Bhartrhari on Language, Perception, and Consciousness", ใน Ganeri, Jonardon (บ.ก.), The Oxford Handbook of Indian Philosophy, Oxford University Press, ISBN 978-0-19-931463-8
- Witzel, Michael (2009), "Moving Targets? Texts, language, archaeology and history in the Late Vedic and early Buddhist periods", Indo-Iranian Journal, 52 (2–3): 287–310, doi:10.1163/001972409X12562030836859
อ่านเพิ่ม
[แก้]- ผลงาน
- Pāṇini. Ashtādhyāyī. Book 4. แปลโดย Chandra Vasu. Benares, 1896. (ในภาษาสันสกฤตและอังกฤษ)
- Pāṇini. Ashtādhyāyī. Book 6–8. แปลโดย Chandra Vasu. Benares, 1897. (ในภาษาสันสกฤตและอังกฤษ)
- ปาณินิ
- O'Connor, John J.; Robertson, Edmund F., "ปาณินิ", MacTutor History of Mathematics archive, University of St Andrews. 2000.
- Cardona, George, Pāṇini - His work and its traditions (ภาษาอังกฤษ) (2nd ed.), Motilal Banarsidass Publishers, 1997. ISBN 978-81-208-0419-7.
แหล่งข้อมูลอื่น
[แก้]
- PaSSim – Paninian Sanskrit Simulator simulates the Pāṇinian Process of word formation
- The system of Panini
- Gaṇakāṣṭādhyāyī, a software on Sanskrit grammar, based on Pāṇini's Sutras
- Ashtadhyayi, Work by Pāṇini
- Forizs, L. Pāṇini, Nāgārjuna and Whitehead – The Relevance of Whitehead for Contemporary Buddhist Philosophy
- The Aṣṭādhyāyī of Pāṇini, with the Mahābhāṣya and Kāśikā commentaries, along with the Nyāsa and Padamanjara commentaries on the Kāśikā. (PDF) Sanskrit.
- "Pāṇinian Linguistics" (PDF). Stanford University. คลังข้อมูลเก่าเก็บจากแหล่งเดิม (PDF)เมื่อ 6 พฤษภาคม 2021.
| นานาชาติ | |
|---|---|
| ประจำชาติ | |
| อื่น ๆ | |
 | บทความชีวประวัตินี้ยังเป็นโครง คุณสามารถช่วยวิกิพีเดียได้โดยการเพิ่มเติมข้อมูล |